ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ
ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՃԱՐՏԱՐԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ
ՌԱԴԻՈՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ԿԱՊԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐԻ ԱՄԲԻՈՆ
ԱՐԱՄՅԱՆ Հ. Լ.
ԹՎԱՅԻՆ ՍԱՐՔԵՐ ԵՎ ՄԻԿՐՈՊՐՈՑԵՍՈՐՆԵՐԻ ԿԻՐԱՌՈՒԹՅՈՒՆԸ
ՈՒսումնական ձեռնարկ
ՄԱՍ 1
ԵՐԵՎԱՆ 2009
ՀՏԴ 621.31
Թվային սարքեր և միկրոպրոցեսորների կիրառությունը: ՈՒսումնական ձեռնարկ: Մասն առաջին:
Հ. Լ. Արամյան: Համակարգչային ձևավորումը` Լ. Շ. Արամյանի:
Հայաստանի պետական ճարտարագիտական համալսարան: Երևան 2009թ., 112 էջ:
ՈՒսումնական ձեռնարկը կազմված է «Հաշվողական տեխնիկա և միկրոպրոցեսորների կիրառությունը կապի տեխնիկայում» դասընթացի ծրագրին համապատասխան, հանդիսանում է «Հաշվողական տեխնիկա և ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ» ձեռնարկի շարունակությունը: Այն հնարավորություն է ընձեռում ուսանողներին գիտելիքներ ստանալ ներկայումս մեծ կիրառություն ունեցող PIC կոնտրոլերների կառուցվածքի, ծրագրման, ծրագրերի դիտման, ստուգման և կարգաբերման MPLAB ինտեգրված միջավայրի, PIC կոնտրոլերների ծրագրավորման Pony Prog ծրագրի վերաբերյալ: Գրքում բերված են տարբեր բնույթի բազմաթիվ գործնական ծրագրեր, որոնց դիտումը, ստուգումը և կարգաբերումը MPLAB միջավայրում լուսաբանված է մեծաթիվ նկարներով:
Նախատեսված է 07.17 և 10.21 մասնագիտությունների համար:
Նկարները` 29, աղյուսակները` 7, գրակ.` 8 անուն:
Խմբագիր` Ն.Ա.Խաչատրյան
Գրախոսներ՝ Ս. Ս. Բերբերյան , Մ. Հ. Զաբունյան
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ
1. ՄԻԿՐՈԿՈՆՏՐՈԼԵՐԻ(ՄԿ) ԲԱՂԿԱՑՈՒՑԻՉ ՄԱՍԵՐԸ
1.4. Էներգանկախ հիշողությունները
1.5. Օպերատիվ հիշողությունը. ռեգիստրները
1.7. Ընդհանուր բնույթի ռեգիստրները
1.8. Հատուկ բնույթի ռեգիստրները
1.9 Հատուկ բնույթի ռեգիստրների կազմ
1.10. Հատուկ բնույթի ռեգիստրների բիթերի նշանակությունը
3. ԾՐԱԳԻՐԸ, ՆՐԱ ԿԱԶՄՄԱՆ ԵՎ ԳՐԱՌՄԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ
Միկրոպրոցեսորները(ՄԿ) նոր սերնդի բանական մեքենաների հիմքն են: Դրանք կիրառվում են ամենուր` մանկական խաղալիքներում, միկրոհաշվիչներում, տեխնոլոգիական պրոցեսների կառավարման մեջ, կապում և այլուր:
Միկրոպրոցեսորային տեխնիկայի լայն ներդրումը մարդու գործունեության բոլոր ոլորտներ, այդ պրոցեսի արդյունավետությունը, նպաստում են ինչպես տեխնիկական խնդիրների մշակման զարգացմանը, այնպես էլ այդ բնագավառում ամենատարբեր մասնագետների մակարդակի բարձրացմանը:
Միկրոպրոցեսորային համակարգերը կարող են կիրառվել տեխնոլոգիական նշանակության օբյեկտների մշակման մեջ, ինչը պայմանավորում է միկրոպրոցեսորային համակարգերի մասնագետ-կիրառողների պատրաստման անհրաժեշտությունը:
Միկրոպրոցեսորային համակարգերը հաջողությամբ կիրառվում են նաև կապի տեխնիկայում, մանավանդ` այնտեղ թվային կապի լայն ներդրման պայմաններում:
Սովորաբար ՄՊ աշխատում է ինչ-որ սարքի կազմում` ինֆորմացիոն համակարգում, օրինակ` ԷՀՄ-ում: Պարզագույն դեպքում վերջինս բաղկացած է ելակետային ինֆորմացիայի ներածման սարքից, ղեկավարման և մաթեմատիկական գործողությունների սարքերից, որոնք կազմում են կենտրոնական պրոցեսորը, հիշողությունից և ինֆորմացիայի մշակման արդյունքի արտածման սարքից:
Միկրո-ԷՀՄ թվային ԷՀՄ է: Այն բաղկացած է ներածման սարքից, ղեկավարման և մաթեմատիկական գործողությունների սարքերից(վերջին երկուսը ներառվում են միկրոպրոցեսորի մեջ), հիշողությունից և արտածման սարքից:
ՄՊ բոլոր համակարգերը հսկում և ղեկավարում է ղեկավարման գծերի և տվյալների(ՏԼ) ու հասցեների լարանների միջոցով:
Հիշողությունը բաղկացած է ծրագրային կամ մշտական և տվյալների կամ օպերատիվ հիշող սարքերից:
Ներածման և արտածման սարքերն ունեն ներածման և արտածման մատույցներ(port), որոնցով ներածվում և արտածվում է մշակվող ինֆորմացիան, մեղմիչ ռեգիստրներ, որոնցում ինֆորմացիան ժամանակավորապես պահվում է մինչև ներածումը և արտածումը:
Միկրոպրոցեսորի կիրառումը պահանջում է բավական թվով այլ թվային տարրերի և հանգույցների կիրառում, մինչդեռ կոնտրոլերներում այդ ամենը ներառված է:
Ներկայումս լայն կիրառություն ունեն PIC միկրոկոնտրոլերները, որոնք ամփոփված են մեկ ինտեգրալ սխեմայում և բավականաչափ էժան են:
Այս ձեռնարկը նվիրված է PIC միկրոկոնտրոլերների կառուցվածքի, ծրագրման, ծրագրերի դիտման, ստուգման և կարգաբերման MPLAB ինտեգրված միջավայրի, PIC միկրոկոնտրոլերների ծրագրավորման Pony Prog ծրագրի ուսումնասիրմանը:
Առաջին մասը բաղկացած է չորս գլխից:
Առաջին գլխում բերվում են PIC միկրոկոնտրոլերի հատուկ և ընդհանուր բնույթի ռեգիստրների նկարագրությունը, նրանց տեղը ծրագրային հիշողության մեջ, և ռեգիստրների կիրառման եղանակները:
Երկրորդ գլուխը նվիրված է միկրոկոնտրոլերի հրամանների համակարգի ուսումնասիրմանը: Այստեղ ներկայացված է յուրաքանչյուր հրամանի գործառույթը, տևողությունը(մեքենայական ցիկլերի թիվը), բերված են յուրաքանչյուր հրամանի գործառույթը լուսաբանող համապատասխան օրինակներ:
Երրորդ գլխում բերված են ծրագրման և ծրագրի տեքստի կազմման ու գրառման կանոնները:
Չորրորդ գլուխն ամբողջապես նվիրված է MPLAB ինտեգրված միջավայրում ծրագրի տեքստի դիտմանը, ստուգմանը կարգաբերմանը և սիմուլյատորում նրա աշխատեցնելուն:
1. ՄԻԿՐՈԿՈՆՏՐՈԼԵՐԻ ԲԱՂԿԱՑՈՒՑԻՉ ՄԱՍԵՐԸ
Միկրոկոնտրոլերը (ՄԿ) պրոցեսորն է` իր ամբողջ պարագայքով` գումարած ծրագրերի և տվյալների ներդրված էներգանկախ հիշողությունը , որը հնարավորություն է ընձեռում հրաժարվել ծրագրերի արտաքին հիշողությունից, ստեղծել սխեմատեխնիկական առումով շատ պարզ և ամփոփ սարքավորումներ, որոնք, սակայն, իրականացնում են բարդ ֆունկցիաներ: ՄԿ-ն իր հնարավորություններով զիջում է համակարգչի պրոցեսորին, այդուհանդերձ գոյություն ունի սարքերի ընդարձակ դաս, որոնք առավելապես իրականացվում են հատկապես միկրոկոնտրոլերներով: ՄԿ-ի «սիրտը» թվաբանատրամաբանական սարքն է(ԹՏՍ): Այն կարելի է պատկերել որպես սովորական հաշվիչ, որի ստեղները կառավարվում են Ասեմբլեր լեզվով գրված ծրագրով:
ՄԿ-ն կազմված է միջուկից և եզրային մոդուլներից:
Միջուկն ընդգրկում է` տակտային գեներատորը, 0-ացման տրամաբանությունը, կենտրոնական պրոցեսորը, թվատրամաբանական սարքը, հիշողության կազմակերպումը, ընդհատումները և հրամանների համակարգը:
ՄԿ-ն կարող է ունենալ տարբեր եզրային սարքերի հավաքածու` ներածման-արտածման համապիտանի մատույցները (գուգահեռ, հաջորդական), TMR0 թայմերը (այլ` TMR1, TMR2 թայմերներ), թվանմանակային փոխակերպիչներ և այլն:
ՄԿ-ում օգտագործվում է հիշողության երեք տեխնոլոգիա.
ա. EPROM` նշանակվում է C տառով(օրինակ` PIC16Cxxx),
բ. ROM` նշանակվում է CR տառերով(օրինակ` PIC16CRxxx),
գ. FLASH` նշանակվում է F տառով(օրինակ` PIC16Fxxx):
EPROM հիշողությամբ օժտված ՄԿ-ները թույլ են տալիս միայն մեկ անգամ գրառում(կան նաև ուլտրամանուշակագույն լույսով ջնջելի և վերագրառելի), ROM-ով օժտվածները` նույնպես, սակայն էժան են, F(կամ`EEPROM)-ով օժտվածները` էլեկտրականորեն վերագրառելի են` առանց, նույնիսկ, սխեմայից հանելու:
Սովորական ՄԿ-ի սնման լարման տիրույթը (4,5…6) Վ է, ընդլայնվածներինը` (2,5…6) Վ:
ՄԿ-ն բազմաֆունկցիոնալ մոդուլների(բլոկների) ունիվերսալ հավաքածու է, որի միջուկն անմատչելի է, սակայն «ղեկավարման լծակները» գտնվում են ծրագրողի ձեռքում: Այս լծակները պետք է մանրամասն գիտենալ, ճանաչել ըստ տարրերի և միայն այդ դեպքում կարելի է իրականացնել իմաստալից գործողություններ, որոնց արդյունքները կարելի է ստուգել MPLAB սիմուլյատորում` անգամ առանց ծրագիրը PIC-ում գրառելու:
Այսպիսով, անհրաժեշտ է անցնել «մոդուլային» մտածողությանը:
ՄԿ-ում ներառված տարրերի նվազագույն հավաքածուն պարունակում է տակտային գեներատորը, զրոյացման համակարգը, ԹՏՍ, հիշողությունը, ընդհատման սարքը, մուտքային, ելքային մատույցները, նախաբաժանիչը, TMR0 թայմերը և հերթապահ WDT թայմերը:
Որպես օրինակ դիտարկենք ամենատարածված PIC16F84A կոնտրոլերը: Այն համարվում է ավելի բարդ PIC-երի «նախահայրը» և պարունակում է մոդուլների նվազագույն քանակով «հավաքածուն»:
Ստորև բերվում են մոդուլների նկարագրությունը, աշխատանքի սկզբունքը և առանձնահատկությունները:
1.1. ՆԱԽԱԲԱԺԱՆԻՉԸ
Նախաբաժանիչը հաջորդաբար միացված ութ տրիգերների շղթա է, ուստի բաժանման գործակցի առավելագույն արժեքը 28=256 է: Նրա բաժանման գործակիցը սահմանվում է OPTION ռեգիստրի PS2, PS1, PS0 երեք բիթերով: Նախաբաժանիչը կարող է միացվել TMR0 թայմերից առաջ կամ հսկիչ WDT թայմերից հետո: Դա որոշում է OPSION ռեգիստրի 3-րդ` PSA բիթը:
1.2. TMR0 ԹԱՅՄԵՐԸ
TMR0 թայմերը նույնն է, ինչ նախաբաժանիչը(բաժանման գործակիցը 256), միայն թե նրանում նախապես հնարավոր է սահմանել մի թիվ, որից այն կսկսի հաշիվը:
Այս թայմերի իմաստը իմպուլսների թվի հաշվումն է: Յուրաքանչյուր լրացման ժամանակ(երբ նրա պարունակությունը 255-ից փոխվում է 0-ի) այն զրոյացվում է, ընդ որում լրացումների կամ զրոյացումների թիվը նույնպես հաշվվում է: Լրացումների թիվը բազմապատկած 256-ով, հանած նախապես սահմանված թիվը, ավելացրած հաշվիչի վերջնական պարունակությունը, կլինի իմպուլսների ընդհանուր թիվը: Եթե նախաբաժանիչը միացված է TMR0 թայմերից առաջ(սովորաբար այն այդպես էլ միացվում է), ապա զրոյացման հրամանի դեպքում երկուսն էլ զրոյանում են:
Հերթապահ WDT թայմերը 18 մվ տևողությամբ իմպուլս ձևավորող միավիբրատոր է(սպասող RC մուլտիվիբրատոր): Եթե նրա աշխատանքը թույլատրված է(այն կարող է նաև արգելվել), ապա ծրագրի մեկնարկից(START) հետո գործարկվում է և, եթե 18 մվ-ի ընթացքում այն չի վերագործարկվում, ապա ավարտվում է իմպուլսի ձևավորումն ու վերջինիս էջքով ծրագիրը վերադարձվում ծրագրային հիշողության զրոյական հասցե, և ծրագիրն սկսվում է կատարվել սկզբից: Այսպիսով, WDT թայմերը նախտեսված է ծրագրի «կախման» դեպքում այն սկզբի (START) բերելու համար: Այս ռեժիմը սահմանելու համար անհրաժեշտ է ոչ ավելի քան 18 մվ-ը մեկ թայմերը զրոյացնել: Ահա, OPSION ռեգիստրի 3-րդ` PSA բիթը որոշում է TMR0-ի՞ն, թե՞ WDT-ին «կցել» նախաբաժանիչը: Եթե այն միացված է WDT-ից հետո, ապա վեջինիս զրոյացման պահին երկուսն էլ զրոյացվում են:
1.4. ԷՆԵՐԳԱՆԿԱԽ ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Էներգանկախ հիշողությունը ծրագրերի և տվյալների հիշողություն է: Նրանում գրառված ինֆորմացիան սնման անջատման դեպքում պահպանվում է, այս պատճառով էլ հատկապես նրանում է գրառվում ծրագիրը: Էներգանկախ հիշողության այն տեղը, որտեղ գրառվում է ծրագիրը, կոչվում է ծրագրային հիշողություն: Ծրագրային հիշողության ծավալը տարբեր է. օրինակ` PIC16F84A-ինը 1024 բառ է, որը նշանակում է, որ վերջինս նախատեսված է այնպիսի ծրագրերի հետ աշխատելու համար, որոնց ծավալը չի գերազանցում 1024 բառը: Ծրագրերի հիշողության բառը ոչ թե 1 բայթ է(8 բիթ), այլ 14 բիթ: PIC-ի կողմից հետագայում կատարվելիք յուրաքանչյուր հրաման ծրագրային հիշողությունում գրավում է մեկ բառ ծավալ: Հրամանի անվանումից կախված` բառն ընդունում է մեքենայական կոդի այս կամ այն թվային արժեքը: PIC-ում գրառելուց հետո բառերը` մեքենայական կոդերը, ծրագրային հիշողության մեջ զետեղվում են այն հաջորդականությամբ, ինչով դրանք Ասեմբլերով գրված են ծրագրի տեքստում, և նույն հաջորդականությամբ էլ նրանց հասցեներ են տրվում, որոնց դիմելիս այս կամ այն հրամանը կորզվում է ծրագրային հիշողությունից` իրագործման համար: Հրամանների իրագործման հաջորդականությունը որոշվում է ծրագրի տրամաբանությամբ: Այդ նշանակում է, որ հրամանների իրագործումը կարող է տեղի ունենալ ոչ միայն ըստ ծրագրի հիշողության մեջ նրանց հասցեների հաջորդական աճի, այլև «ցատկով»: Բանն այն է, որ միայն պարզագույն ծրագրերն են, որ չեն օգտվում այս «անցումներ» կոչվող «ցատկերից», և կատարվում են խիստ հերթականորեն: Մնացած դեպքերում, այսպես կոչված «ծրագրի աշխատանքային կետը» շարժվում է ըստ ծրագրի տեքստի` շնորհիվ հենց այդ անցումների: Այսպիսով` ծրագրերի հրամանները գտնվում են ծրագրային հիշողության մեջ` ծրագրի տեքստում հրամանների կարգին համապատասխան: Այս հրամանների հասցեները գտնվում են հրամանների PC հաշվիչում, և յուրաքանչյուր հասցեին համապատասխանում է ծրագրի հրամաններից մեկը: Հրամանը ակտիվացվում է (իրագործվում է), եթե նրա հասցեն կա հրամանների հասցեում: Հասցեի ակտիվացումը տեղի է ունենում կամ հաջորդաբար, կամ անցումով այլ հրամանի (անցումների հրամանների կատարման ժամանակ), որով կարող է սկսվել կամ ենթածրագիր, կամ հրամանների խումբ` նշված այսպես կոչված «նշիչով» (անցում այնպիսի հրամանների խմբի իրագործմանը, որոնց չի շնորհված ենթածրագրի կարգավիճակ): Ծրագրի հրամանների կատարումը երբեք կանգ չի առնում (բացառությամբ` SLEEP ռեժիմի), և հետևաբար ծրագիրը պետք է լինի ցիկլային:
Բացի ծրագրային հիշողությունից, PIC16F84A–ն ունի տվյալների էներգանկախ հիշողություն (տվյալների հիշողություն` EEPROM): Այդտեղ գրառվում են այնպիսի տվյալներ, որոնք անհրաժեշտ է պահպանլ նաև սնման անջատումից հետո: Ծրագային հիշողությանը հանգույն տվյալների հիշողության մեջ պահպանվում են բառեր, միայն թե` 1 բայթ ծավալով: Տվյալների հիշողության ծավալը, սովորաբար, կազմում է 64 բայթ:
1.5. ՕՊԵՐԱՏԻՎ ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆ. ՌԵԳԻՍՏՐՆԵՐ
Օպերատիվ հիշողությունն էներգակախյալ է: Օպերատիվ հիշողության տիրույթը(աղ. 1) տրոհված է երկու, այսպես կոչված, բանկերի` 0 բանկ և 1 բանկ. 0 բանկը զբաղեցնում է հիշողության 0000h- ից մինչև 0080h, բանկ 1-ը` 0080h-ից մինչև 00Afh հասցեները:
Բանկը ընդհանուր բնույթի(GRP) և հատուկ բնույթի (SFR) ռեգիստրների շտեմարան է: Ռեգիստրներն այն տարրերն են, որոնց վրա հիմնվում է ծրագիրը, և որոնց միջոցով են իրականացվում ծրագրի մտահղացմանը համապատասխան գործառույթները: Օրինակ, ռեգիստրներից մեկը մի ենթածրագրում կարող է գործածվել որպես հաշվիչ, մյուսում` որպես բուֆերային հիշողություն, թեև, սովորաբար, դա չի պահանջվում, քանի որ գրեթե միշտ էլ մնում են ազատ ռեգիստրներ, որոնցից յուրաքանչյուրը կարող է օգտագործվել այս կամ այն ֆունկցիոնալ ավարտուն խնդրի լուծման համար: Երբ, օրինակ, ընդհանուր բնույթի X, Y, Z ռեգիստրներով կառուցված է եռակարգ հանող հաշվիչ, ապա պետք է նկատի ունենալ, որ այս ռեգիստրները ինքնին այդպիսի հաշվիչներ չեն, այլ նրանց այդպիսին դարձնում է ծրագիրը, ավելի ճիշտ` ծրագրողը: Ծրագրի որոշակի հրամանները և դրանց կատարման հաջորդականությունն են որոշում հաշվիչների առնչությունները(ավագ, միջին, կրտսեր կարգ), հաշվման ուղղությունը, հաշվի սկզբնակետն ու վերջնակետը, նախնական սահմանման առկայությունը կամ բացակայությունը, զրոյացման պահը և այլն:
ՀԲՌ-ն նախապես ներդրված է, և նրանում ներառված յուրաքանչյուր ռեգիստր ունի որոշակի գործառույթ: ԸԲՌ ծրագրավորողն է զետեղում հիշողության մեջ, հասցե և անվանում շնորհում նրան: Ընդհանուր բնույթի ռեգիստրները զետեղվում են դատարկ վանդակներում: Յուրաքանչյուր վանդակի համապատասխանում է իր հասցեն: Դրանք դատարկ(անանուն) են, որովհետև անվանումները նշանակում է ծրագրավորողը:
ՀԲՌ գտնվում են օպերատիվ հիշողության 00h….06h, 08h...0Bh(07h-ը դատարկ է և անձեռնմխելի), 80...87, 88...8B (87h-ը դատարկ է և անձեռնմխելի) բջիջներում, և հենց այդտեղ էլ գտնվում են դրանց անվանումները: ՀԲՌ անվանումներն ու հասցեները սևեռված են, ստանդարտ և վերջիններիս կամայական փոփոխություններն արգելվում են: Միակ հնարավոր փոփոխությունն այն է, որ կարելի է միայն աշխատանքային բիթերը փոփոխել` նրանց արժեքները սահմանել 0 կամ 1: Ռեգիստրների հիշողության աղյուսակի 0 բանկում ներկված անվանումներով ՀԲՌ-երը 1 բանկում չեն պատճենված, չներկվածները` պատճենված են դրանում: Ծրագրի կատարումն սկսելիս լռելյայն սահմանվում է 0 բանկը:
Հետաքրքիր է, որ բանկից բանկ անցնելիս օպերատիվ հիշողության նույն սյանը պատկանող ռեգիստրներն ունենում են նույն հասցեն. օրինակ, 0 բանկում PORTB ռեգիստրն ունի 06h հասցեն, իսկ 1 բանկում TRISB-ն ունի նույն 06h հասցեն, ուստի ծրագրի «գլխարկում» դրանց ակտիվացման ժամանակ երկուսի հասցեն էլ նշվում է 06h:
Թե’ ընդհանուր և թե’ հատուկ բնույթի ռեգիստրները միաբայթ են` բառը հավասար է 1 բայթի:
Ընդհանուր բնույթի ռեգիստրներն օգտագործվում են որպես միաբայթ(կամ բազմաբայթ, եթե այդ նպատակով օգտագործվում են մի քանի ռեգիստրներ) օպերատիվ հիշողություն: Հիմնականում դրանք օգտագործվում են ինչ որ-թվեր պահպանելու համար հետագայում օգտագործելու նպատակով, ի դեպ, ծրագրի իրագործման ընթացքում այդ թվերը կարող են փոփոխվել, ներածվել, արտածվել, կրկին ներածվել և այլն: Ընդհանուր բնույթի նույն ռեգիստրը կամ ռեգիստրների խումբը, ծրագրի իրագործման ժամանակ, կարող է աշխատել ոչ միայն մեկ, այլև երկու կամ ավելի թվային տվյալների ֆունկցիոնալ անկախ խմբերի հետ:
Ամենագործածական 0 բանկում ծրագրերն իրենց աշխատաժամանակի մեծ մասն են անցկացնում:
Բոլոր ընդհանուր բնույթի ռեգիստրները զետեղվում են զրոյական բանկում, իսկ բանկ 1-ում ուղղակի պատճենվում են:
Այս պատճենումը թույլ է տալիս ընդհանուր բնույթի ռեգիստրներով աշխատել ինչպես զրոյական, այնպես էլ առաջին բանկում` առանց բանկից բանկ անցումների(ինչ չի կարելի ասել չպատճենված հատուկ բնույթի ռեգիստրների մասին): Պատճենումը կրճատում է ընդհանուր բնույթի ռեգիստրների քանակը(68) պատճենված ռեգիստրների քանակի չափով, բայց ավելի հեշտացնում է աշխատանքը` բանկից բանկ անցումների կարիքը չլինելու պատճառով:
Ընդհանուր բնույթի ռեգիստր ձևավորելու համար անհրաժեշտ է նրան շնորհել անվանում(անվանակոչել` օրինակ` Hap1) և հասցե` հիշողության ազատ տիրույթից` 0C … 70F և 90C … A0F: Ռեգիստրի հասցեն ծրագրի «գլխարկում» գերադասելի է ցույց տալ մեծատառերով` 0Ch, 14h,…., սակայն կարելի է նաև` փոքրատառերով` 0ch, 2dh,…:
Աղյուսակ 1-ում տրված է PIC16F84A –ի օպերատիվ հիշողության տիրույթը: Ընդհանուր բնույթի ռեգիստրները զետեղվում են դատարկ վանդակներում: Յուրաքանչյուր վանդակի համապատասխանում է իր հասցեն: Դրանք դատարկ(անանուն) են, որովհետև անունները նշանակում է ծրագրողը: Օրինակ, ծրագրի աշխատանքի համար անհրաժեշտ է բուֆերային հիշողության ռեգիստր, որտեղ պետք է «պահել» թիվ` հետագա օգտագործման համար: Նրան անվանենք, օրինակ` Mem և տանք հասցե` 0Ch (այդ արվում է ծրագրի «գլխարկում», որի մասին` հետո): Այդ նշանակում է, որ Mem ռեգիստրը օպերատիվ հիշողության այն բջիջն է գրավում, որը գտնվում է INTCON անունով վանդակից աջ: Այսպիսով, բուֆերային հիշողության ռեգիստրը «գրանցեցինք» (օպերատիվ հիշողության տիրույթում հասցե և անվանում շնորհեցինք):
Նկ. 1-ում հասցեի վերջում գրված է h տառը (հաշվման 16-ական համակարգի նշան` hexadecimale բառից): Ռեգիստրի հասցեն հենց այսպիսի տեսքով է գերադասելի ցույց տալ ծրագրի «գլխարկում»: Օրինակ, 0Ch, 14h, 29h, 2Ch…., կարելի է նաև փոքրատառերով` 0ch, 2dh, 1fh…: Թեև օպերատիվ հիշողության տիրույթի աղյուսակում տրված է ընդհանուր բնույթի 36 ռեգիստր, իրականում նրանք 68-ն են (գումարած 16-ական ռեգիստրով ևս 2 շարք` վերջին շարքից ներքև): Այսպիսով, օպերատիվ հիշողության տիրույթում ընդհանուր բնույթի 68 ռեգիստրներն ունեն հետևյալ հասցեները` բանկ 0` 0Ch- ից մինչև 4Fh, բանկ 1` 8Ch-ից մինչև CFh: Ծրագրերի կազմման ժամանակ հազվադեպ է հարկ լինում ընդհանուր բնույթի բոլոր 68 ռեգիստրների միաժամանակյա գործածությունը, այդ իսկ պատճառով, օպերատիվ հիշողության տիրույթի աղյուսակում ցույց է տրված ընդհանուր բնույթի 36 ռեգիստր, որը լրիվ բավարար է բավական բարդ ծրագրերի կազմման համար: Որևէ ռեգիստրից օգտվելու համար համար նախ անհրաժեշտ է տեղափոխվել այն բակը, որտեղ այդ ռեգիստրը գտնվում է:
Դա օպերատիվ(էներգակախյալ) հիշողություն է, որը բաղկացած է 13 բիթանոց 8 բջիջներից: Սթեքը սատարում է պայմանական անցումներով հրամանները. նրա հիմնական գործառույթը վերադարձի հասցեի(13 կարգանի կոդ) պահպանումն է, որը պատճենվում է հասցեների PC ռեգիստրից: Եթե ծրագիրը պարունակում է ևս մեկ պայմանական անցում, ապա վերադարձի նախորդ հասցեն փոխադրվում է «ավելի փոքր» հասցեով բջիջ, իսկ նրա տեղում գրառվում է վերադարձի նոր հասցեն: Ծրագիրը նախ վերադառնում է երկրորդ ենթածրագրից(սթեքի «մեծ» հասցեից), ապա` առաջինից:
1.7. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒՅԹԻ ՌԵԳԻՍՏՐԵՐԸ
Բոլոր ընդհանուր բնույթի ռեգիստրները զետեղվում են զրոյական բանկում, իսկ 1 բանկում նրանք ուղղակի պատճենվում են, որը թույլ է տալիս ընդհանուր բնույթի ռեգիստրներով աշխատել ինչպես 0, այնպես էլ 1 բանկում` առանց բանկից բանկ անցումների(ինչը չի կարելի ասել չպատճենված հատուկ բնույթի ռեգիստրների մասին): Ճիշտ է, կրկնօրինակումը կրճատում է ընդհանուր բնույթի ռեգիստրների քանակը (դրանք 68-ն են), բայց ավելի հեշտացնում է աշխատանքը` բանկից բանկ անցման կարիք չի զգացվում:
Ընդհանուր բնույթի ռեգիստրները կարող են զետեղվել ազատ վանդակներից յուրաքանչյուրում, որն ունի իր հասցեն: Դրանք դատարկ(անանուն) են, որովհետև անունները շնորհում է ծրագրավորողը:
Ընդհանուր բնույթի ռեգիստր ձևավորելու համար ծրագրում անհրաժեշտ է անվանում(Hap1) և հասցե(0C … 70F և 80C … A0F) շնորհել նրան:
Օրինակ, եթե ծրագրի աշխատանքի համար անհրաժեշտ է բուֆերային հիշողության ռեգիստր, որտեղ պետք է «պահել» թիվ` հետագա օգտագործման համար, ապա այն կարող ենք անվանել, օրինակ` Mem և տալ 0Ch հասցեն`(դա արվում է ծրագրի «գլխարկում»): Այսպիսով, բուֆերային հիշողության ռեգիստրը «անվանակոչեցինք»(օպերատիվ հիշողության տիրույթում հասցե և անվանում շնորհեցինք): Այդ դեպքում Mem ռեգիստրը կգտնվի օպերատիվ հիշողության` INTCON անունով հատուկ բնույթի ռեգիստրի աջ կողքին:
Նկ. 1-ում հասցեի վերջում գրված է h տառը (հաշվման 16-ական համակարգի նշանը): Ռեգիստրի հասցեն գերադասելի է հենց ա’յս տեսքով նշել ծրագրի «գլխարկում». 0Ch, 14h, ….: Կարելի է նաև փոքրատառերով` 0ch, 2dh, …:
Ընդհանուր բնույթի ռեգիստրներն օգտագործվում են որպես միաբայթ (կամ բազմաբայթ, եթե այդ նպատակով օգտագործվում են մի քանի ռեգիստրներ) օպերատիվ հիշողություն: Հիմնականում դրանք օգտագործվում են ինչ-որ թվեր պահպանելու համար` հետագայում օգտագործելու նպատակով: Ի դեպ, ծրագրի իրագործման ընթացքում դրանք կարող են փոփոխվել` մեծանալ, փոքրանալ, արտածվել, կրկին ներածվել(ինչպես անփոփոխ, այնպես էլ փոփոխված տեսքով) և այլն: Ընդհանուր բնույթի նույն ռեգիստրը կամ ռեգիստրների խումբը, ծրագրի իրագործման ժամանակ կարող է աշխատել ոչ միայն մեկ, այլև երկու կամ ավելի թվային տվյալների ֆունկցիոնալ անկախ խմբերի հետ: Օրինակ, մեկ ենթածրագրում այն կարող է աշխատել որպես հաշվիչ, իսկ մյուսում` որպես բուֆերային հիշողություն, բայց, սովորաբար, դա չի պահանջվում, քանի որ սովորաբար մնում են ազատ ռեգիստրներ, որոնք կարող են օգտագործվել այս կամ այն ֆունկցիոնալ ավարտուն խնդրի լուծման համար:
Չնայած օպերատիվ հիշողության տիրույթում հատկացված է ընդհանուր բնույթի 36 ռեգիստր, իրականում դրանք 68-ն են (գումարած ևս 2 շարք` 16-ական ռեգիստրով` վերջին շարքից վար): Այսպիսով, օպերատիվ հիշողության տիրույթում ընդհանուր բնույթի 68 ռեգիստրներն ունեն հետևյալ հասցեները` 0 բանկում` 0Ch-ից մինչև 4Fh, 1 բանկում` 8Ch-ից մինչև CFh: Ծրագրերի կազմման ժամանակ ընդհանուր բնույթի բոլոր 68 ռեգիստրների միաժամանակյա գործածությունը հազվադեպ է, ուստի օպերատիվ հիշողության մեջ ցույց է տրված ընդհանուր բնույթի 36 ռեգիստր, որը լիովին բավարար է բավական բարդ ծրագրերի կազմման համար: Ընդհանուր բնույթի ռեգիստր ձևավորելու համար անհրաժեշտ է նրան շնորհել անվանում(անվանակոչել` օրինակ` Hap1) և հասցե` հիշողության ազատ տիրույթից` 0C … 70F և 90C …A0F:
1.8. ՀԱՏՈՒԿ ԲՆՈՒՅԹԻ ՌԵԳԻՍՏՐԵՐԻ ՆԿԱՐԱԳԻՐԸ
ՄԿ-ի ընդհանուր բնույթի ռեգիստրների տարրերի նվազագույն հավաքածուն պարունակում է` տակտային գեներատորը, զրոյացման համակարգը, ԹՏՍ-ն, հիշողությունը, ընդհատման սարքը, մուտք-ելք մատույցները, TMRO թայմերը, նախաբաժանիչը, հսկիչ կամ հերթապահ WDT թայմերը: Ավելի բարդ ՄԿ-ում այդ հավաքածուն ավելի բազմաքանակ է: Թվարկված սարքավորումներն ունեն աշխատանքային մի քանի ռեժիմներ, որոնց ընտրությունը տեղի է ունենում հատուկ բնույթի ռեգիստրներում, որոնց համապատասխան բիթերի սահմանմամբ նշված սարքերը բերվում են համապատասխան ռեժիմների: Դրանք կոչվում են աշխատանքային բիթեր:
Որոշ ՀԲՌ, բացի աշխատանքայինից ունեն նաև ոչ աշխատանքային բիթեր, որոնք կոչվում են հայտանիշեր կամ հայտանիշներ. ոչ աշխատանքային` այն իմաստով, որ անմիջապես փոփոխության հանգեցնող գործողություն չեն կատարում (անուղղակիորեն են մասնակցում աշխատանքային գործողություններին), բայց դիմելով նրանց պարունակությանը կարելի է տեղեկություններ քաղել գործողության արդյունքի վերաբերյալ(օրինակ` գործողության արդյունքը զրո՞ է, թե՞ ոչ), այնուհետև` այն օգտագործել ծրագրի հետագա աշխատանքի սցենարներից որևէ մեկի ընտրության համար: Բացի այդ, հայտանիշերն օգտակար են ծրագրի կարգաբերման ժամանակ:
Այս ռեգիստրները գտնվում են օպերատիվ հիշողության դեղին ներկված բջիջներում (07H և 087H հասցեները դատարկ են), և հենց այդտեղ էլ գտնվում են նրանց անունները: Նրանց անուններն ու հասցեները սևեռված են` ստանդարտ են և վերջիններիս կամայական փոփոխություններն արգելվում են: Միակ բանը, որ կարելի է անել նրանց պարունակության փոփոխումն է, այն է` սահմանել դրանց արժեքները 0 կամ 1: Այս փոփոխություններից կախված ՄԿ-երի էլեկտրոնային միջուկը ձեռք է բերում ծրագրով աշխատելու հատկություններ: Կարմիր նշված անվանումներով ՀԲՌ պատճենված են երկու բանկերում: Սև գույնով նշված են չկրկնվող ՀԲՌ: ՀԲՌ հետ աշխատանքը տարվում է զրոյական բանկում, որի դեպքում զրոյականում կարմիր գունավորված ՀԲՌ կրկնօրինակվում են թիվ 1 բանկում: 1-ին բանկի մուգ ներկված ՀԲՌ հետ աշխատելիս անհրաժեշտ է մտնել 1-ին բանկ, անել անհրաժեշտ փոփոխությունները նրանց պարունակության մեջ, ապա վերադառնալ ետ` զրոյական բանկ, որտեղ փոփոխություններ անել չի կարելի: Այս ռեգիստրները 5-ն են (տես նկ.-ում` օպերատիվ հիշողության տիրույթը): Մնացած դեպքերում աշխատում են զրոյական բանկում:
Նշենք, որ ի տարբերություն ընդհանուր բնույթի ռեգիստրների, հատուկ բնույթի ռեգիստրներին անվանում և հասցե շնորհելու հարկ չկա(չենք էլ կարող, քանի որ նրանք և’ մեկն ունեն և’ մյուսը), դրանք ուղղակի պետք է գրանցել:
Այժմ ծանոթանանք յուրաքանչյուր ՀԲՌ նշանակությանը, կազմին և աշխատանքին` առաջին հերթին ուսումնասիրելով աշխատանքային բիթերը:
Այս ռեգիստրը նախատեսված է մի բանկից մյուսն անցնելու նպատակով: Այն ունի երեք աշխատանքային բիթ` 5, 6, 7 և չորս հայտանիշ` 0, 1, 2, 3,:
5-ը անվանվում է RP0, 6-ը` RP1: Այս երկու բիթերի կոմբինացիաներով որոշվում է, թե ո’ր բանկի ռեգիստրներին է վերաբերում տվյալ գործողությունը. 00` 0 բանկի, 01` 1-ի, 10` 2-ի, 11` 3-ի:
Մասնավորապես, PIC16F84A ՄԿ ունի միայն երկու` 0 և 1 բանկեր, ուստի RP2 չունի. եթե RP0-ն 0 է` 0 բանկ, եթե 1 է` 1 բանկ:
Ի տարբերություն 5 և 6 բիթերի, որոնք գործածվում են անմիջական հասցեագրման, 7-ը` IRP-ն, գործածվում է անուղղակի հասցեագրման դեպքում:
1.8.2. OPSION ՌԵԳԻՍՏՐԸ
OPSION ռեգիստրի բոլոր 8 բիթերը աշխատանքային են:
PS0, PS1, PS2 բիթերը որոշում են նախաբաժանիչի բաժանման գործակիցը(նախաբաժանիչը հաջորդաբար միացված ութ տրիգերների շղթա է, ուստի բաժանման գործակցի առավելագույն արժեքը 28=256 է): Նախաբաժանիչը կարող է միացվել TMRO թայմերից առաջ կամ հսկիչ WDT թայմերից հետո: Դա որոշում է OPSION ռեգիստրի 3-րդ` PSA բիթը:
TMRO թայմերը նույնն է, ինչ նախաբաժանիչը(բաժանման գործակիցը 256), միայն թե նրանում նախապես հնարավոր է սահմանել մի թիվ, որից կսկսվի հաշիվը: Եթե նախաբաժանիչը միացված է TMRO թայմերից առաջ(սովորաբար այն ադպես էլ միացվում է), ապա զրոյացման հրամանի դեպքում երկուսն էլ զրոյանում են:
Այս թայմերի նպատակը ծրագրով սահմանված ժամանակում իմպուլսների թվի հաշվումն է: Յուրաքանչյուր գերլցման ժամանակ այն զրոյացվում է, որոնց(գերլցումների կամ զրոյացումների) թիվը նույնպես հաշվվում է: Գերլցումների թիվը բազմապատկած 256-ով, հանած նախապես սահմանված թիվը, ավելացրած հաշվիչի պարունակությունը, կլինի հաշվիչին տրված իմպուլսների ընդհանուր թիվը:
Հերթապահ WDT թայմերը 18 մվ տևողությամբ իմպուլս ձևավորող միավիբրատոր է(RC սպասող մուլտիվիբրատոր): Եթե նրա աշխատանքը թույլատրված է(այն կարող է նաև արգելվել), ապա ծրագրի մեկնարկից(START) հետո գործարկվում է և, եթե 18 մվ-ի ընթացքում այն չվերագործարկվի, ապա այն կավարտի իմպուլսի ձևավորումն ու վերջինիս ետին ճակատով ծրագիրը կվերադարձնի ծրագրային հիշողության զրոյական հասցեին և ծրագիրը կսկսի կատարվել սկզբից:
WDT թայմերը նախտեսված է ծրագրի «կախման» դեպքում այն սկզբի(START) բերելու համար: Այս ռեժիմը սահմանելու համար անհրաժեշտ է ոչ ավելի քան 18 մվ-ը մեկ թայմերը զրոյացնել: Ահա, OPSION ռեգիստրի 3-րդ բիթը որոշում է TMRO-ի՞ն, թե՞ WDT-ին «կցել» նախաբաժանիչը: Եթե այն միացված է WDT-ից հետո, ապա վեջինիս զրոյացման պահին զրոյացվում են երկուսն էլ:
OPSION ռեգիստրի 4-րդ բիթով(TOSE) սահմանվում է TMRO-ի գործարկման պահը. եթե TOSE-ն 1 է, ապա հաշիվն իրականացվում է RA4/TOSKI ելուստին առկա իմպուլսների հաջորդականության ետին ճակատով, հակառակ դեպքում` առջևինով:
OPSION ռեգիստրի 5-րդ բիթը(TOCS) որոշում է, թե TMRO-ի մուտքին ո’ր իմպուլսները տալ` արտաքին` RA4/TOSKI ելուստի՞ց (TOCS=1), թ՞ե ներքին տակտային CLKOUT ազդանշանը (TOCS=0): Վերջինս գեներատորի հաճախության քառորդին հավասար հաճախության իմպուլսների հաջորդականություն է, այսինքն` այդ դեպքում TMRO-ն կհաշվի մեքենայական ցիկլերը: Սա այն դեպքում, երբ այն միացված է առանց նախաբաժանիչի(հակառակ դեպքում` կհաշվի ավելի դանդաղ, որովհետև կգերլցվի ավելի երկար ժամանակում):
OPSION ռեգիստրի 6-րդ բիթը(INTEDG) որոշում է, թե արտաքին ընդհատման INT մուտքին ինչ թռիչքի դեպքում սկսվի ընդհատման ծրագիրը. եթե INTEDG=1, ապա ընդհատման ծրագրին անցումը տեղի է ունենում RBO/INT ելուստի իմպուլսների առջևի ճակատով, INTEDG=0 դեպքում` ետինով:
OPSION ռեգիստրի 7-րդ բիթը(_RBPU) որոշում է, թե B մատույցի ելուստների(բոլորը միասին) կարգավիճակը. նրանք մուտքե՞ր են, թե՞ ելքեր(ձգող դիմադրիչները միացվա՞ծ են մատույցի ելուստների և սնման դրական բևեռի միջև, թե՞ անջատված):
EECON1 ռեգիստրը ղեկավարում է տվյալների EEPROM հիշողության մեջ ընթերցման-գրառման ընթացքները:
1.8.3. INTCON ՌԵԳԻՍՏՐԸ
INTCON ռեգիստրը ընդհատումները ղեկավարող ռեգիստր է և ունի հինգ աշխատանքային բիթ:
Ընդհատումը հիմնական ծրագրի կասեցումն է` այսպես կոչված ենթածրագրի կատարմանն անցնելու և դրանից հետո այնտեղից հիմնական ծրագրին վերադառնալու համար: Ընդհատումը կարող է տեղի ունենալ միայն այն դեպքում, երբ ծրագիրը մտնում է ընդհատումների թույլատրման տիրույթը: ՄԿ ունի ընդհատման մի քանի աղբյուր` տվյալների EEPROM հիշողությունում գրառումը, TMR0 թայմերի գերլցումը, արտաքին ընդհատումը, RB7…RB4 մատույցների ազդանշանի փոփոխությունը:
7-րդ բիթը(GIE) թույլատրում(արգելում) է ընդհատումը դրանցից յուրաքանչյուրով(ընդհատման համապարփակ թույլտվություն):
6-րդ բիթը(EEIE) թույլատրում(արգելում) է ընդհատումը տվյալների EEPROM հիշողությունում ինֆորմացիայի գրառման ավարտին:
5-րդ բիթը(TOIE) թույլատրում(արգելում) է ընդհատումը TMR0 թայմերի գերլցման դեպքում:
4-րդ բիթը(INTE) թույլատրում(արգելում) է ընդհատումը ՄՊ RB0/INT ելուստի ազդանշանով:
3-րդ բիթը(RBIE) թույլատրում(արգելում) է ընդհատումը RB4…RB7 ելուստներից յուրաքանչյուրում ազդանշանի փոփոխման դեպքում:
Դիտողություն. A և B մատույցների կարգավիճակը(աշխատանքի ուղղությունը` մուտք կամ ելք)սահմանելիս անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ այն մատույցները, որոնց տրվելու են ընդհատման ազդանշաններ, պետք է լինեն մուտքեր: Դա վերաբերում է B մատույցի RB0/INT, RB4…RB7 ելուստներին, և A մատույցի RA4/TOCKI ելուստին:
1.8.4. TRISA ԵՎ TRISB ՌԵԳԻՍՏՐԵՐԸ
Սրանք գտնվում են 1 բանկում նախատեսված են ՄԿ ելուստների կարգավիճակի (ելք կամ մուտք)սահմանման նպատակով (հասցեները` 85H և 86H) և գտնվում են 1 բանկում: Եթե այս ռեգիստրների որևէ բիթը 1 է, ապա համապատասխան մատույցի(A կամ B) այդ ելուստին շնորհված է մուտքի, իսկ 0-ի դեպքում` ելքի կարգավիճակ: Այս ռեգիստրներով ելուստների կարգավիճակը կարելի է փոփոխել նաև ծրագրի ընթացքում:
1.8.5. PORTA, PORTB ՌԵԳԻՍՏՐԵՐԸ
PORTA, PORTB ռեգիստրների տրիգերներից մեկում 0 կամ 1 սահմանելիս համապատասխան մատույցի այդ ելուստում կսահմանվի 0 կամ 1: Սա, իհարկե, վերաբերում է այն ելուստներին, որոնք տվյալ պահին ունեն ելքի կարգավիճակ:
Ի տարբերություն PORTB ռեգիստրի, որի ելուստների կարող են միացվել կամ չմիացվել ձգող դիմադրիչները, PORTA ռեգիստրի ելուստները ձգող դիմադրիչներ չունեն, ուստի եթե դրանք աշխատում են որպես մուտքեր, ապա անհրաժեշտ է դրանց դիմադրիչներ միացնել «դրսից»:
1.8.6. PCL, PCLATH ՌԵԳԻՍՏՐՆԵՐԸ
Հրամանների PC հաշվիչը(որում պահվում է հրամանի 13 կարգանի կոդը) տրոհված է երկու ռեգիստրների` PCL(հրամանի կրտսեր բայթի` 8 բիթի համար) և PCH (հրամանի ավագ բայթի` 5 բիթի համար, երեք ավագ բիթերը չեն օգտագործվում): PCL ռեգիստրի պարունակության վրա համապատասխան հրամաններն ազդում են անմիջականորեն, մինչդեռ PCH ռեգիստրի պարունակության վրա` անուղղակի` միջնորդված ձևով` PCLATH ռեգիստրի միջոցով:
Հազվադեպ է անհրաժեշտ լինում, որ ծրագրողն ուղղակի փոփոխի PC-ի պարունակությունը. մի հրամանից մյուսին անցնելու համար կան ծրագրային այլ համապիտանի միջոցներ (անցում ըստ սթեքի, անցում ենթածրագրերի, անցում նիշերի, հաշվային անցում և այլն):
Ծրագրի ցանկացած գործողության դեպքում(բացի հաշվային անցումից) PC ռեգիստրը կարելի է դիտել որպես մեկ` անքակտելի ռեգիստր և նրա պարունակությունն ինկրեմենտվում է. PCL-ի գերլցման ժամանակ (պարունակությունը 255-ից 0-ի փոփոխվելիս), PCH ռեգիստրի պարունակությունը ինկրեմենտվում է:
Միայն այդ բացառիկ (հաշվային անցման) դեպքում, PCL-ի գերլցման ժամանակ, PCH ռեգիստրի պարունակությունը չի ինկրեմենտվում: Ծրագրողը կուտակչում նախապեսգրառում է մի թիվ, որը գումարվում է հրամանի հասցեին, և ծրագիրը շարունակվում է այդհասցեից սկսած: Կարճ ասած, եթե հաշվային անցում չկա, ապա PC-ն կարելի է դիտել ամբողջական:
1.8.7. INDF ԵՎ FSR ՌԵԳԻՍՏՐԵՐԸ
Սրանք անուղղակի հասցեագրման ռեգիստրներ են: ՈՒղղակի հասցեագրման ժամանակ հրամանում նշվում է ռեգիստրի անվանումը և MPLAB-ը հիշողության մեջ հասցեն գտնում է անվանումով: Անուղղակի հասցեագրման դեպքում հրամանում ռեգիստրի անվանումը չի նշվում, այլ նշվում է այդ ռեգիստրի` FSR ռեգիստրում նախապես գրառված օպերատիվ հիշողության հասցեն: FSR ռեգիստրում նախապես գրառված հասցեն ունեցող ռեգիստրով գործողություն իրականացնելու համար անհրաժեշտ է դիմել INDF ռեգիստրին:
1.8.8. ԿՈՒՏԱԿԻՉԸ(W)
Կուտակիչը 1 բայթ ծավալով համապիտանի ռեգիստր է, որտեղ կուտակվում է թվաբանական, տրամաբանական, բեռնման, արդյունքի հիշման, ներածման և արտածման հրամանների կատարման արդյունքների մեծ մասը: Այն գրեթե բոլոր գործողությունների մասնակիցն է:
Վերոհիշյալ հատուկ բնույթի բոլոր ռեգիստրներն էլ ծրագրի կազմման ժամանակ հարկ է նախապես գրանցել(այդ մասին` հետո), սակայն կուտակիչն այդ առումով անհասանելի է ծրագրողին:
1.9. ՀԱՏՈՒԿ ԲՆՈՒՅԹԻ ՌԵԳԻՍՏՐԵՐԻ ԿԱԶՄԸ
Ստորև(աղ. 2) բերվում է PIC16F84A PIC կոնտրոլերի հատուկ բնույթի ռեգիստրների կազմը: Այս ռեգիստրներից յուրաքանչյուրն ունի 8 բիթ, որոնցից որոշները որոշ ռեգիստրնե-րում կարող են լինել հայտանիշեր(հայտանիշներ): Դրանց մի մասը որոշ ռեգիստրներում կարող է չգործել:
1.10. ՀԱՏՈՒԿ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՌԵԳԻՍՏՐԵՐԻ ԲԻԹԵՐԻ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ
Բիթ 7(-RBPU). իրականացնում է PORTB-ի ելուստներում ձգող ռեզիստորների միացումը: Այս բիթը 1 սահմանելիս ձգող ռեզիստորներն անջատված են, 0 սահմանելիս միացված են:
Բիթ 6(INTEDG). իրականացնում է INT-ի արտաքին ընդհատման մուտքում ազդանշանի ակտիվ ճակատի ընտրությունը: Այս բիթը 1 սահմանելիս` ընդհատում ըստ ազդանշանի առաջին ճակատի, 0` ըստ ետին ճակատի:
Բիթ 5(T0CS). իրականացնում է տակտային ազդանշանի ընտրությունը TMR0-ի համար: Այս բիթը 1 սահմանելիս արտաքին տակտային ազդանշանը ընտրում ենք T0CKI ելուստից, 0 սահմանելիս` ներքին CLKOUT տակտային ազդանշանը:
Բիթ 4(T0SE). իրականացնում է TMR0-ի աշխատանքային իմպուլսների ճակատի ընտրությունը արտաքին տակտային ազդանշանի դեպքում: Այս բիթը 1 սահմանելիս` աճեցում ըստ T0CKI-ի ելուստում ազդանշանի ետին ճակատի(բարձրից դեպի ցածր մակարդակ), 0` աճեցում ըստ առջևի ճակատի(ցածրից-բարձր մակարդակ):
Բիթ 3(PSA). իրականացնում է նախաբաժանիչի միացման միջոցի ընտրությունը: Այս բիթը 1 սահմանելիս նախաբաժանիչը միացվում է WDT հերթապահ թայմերից հետո, 0` TMR0-ից առաջ:
Բիթ 2…0 (համապատասխանաբար` PS2, PS1, PS0). իրականացնում են, նախաբաժանիչի բաժանման գործակցի սահմանում(աղ. 3):
Բիթ 7 (IRP). Բանկի ընտրության բիթն անուղղակի հասցեագրման ժամանակ: 0` բանկ 0,1(000h-0FFh), 1` բանկ 2,3(100h-1FFh), եթե կան:
Բիթ 6-5(RP1,RP0). Բանկի ընտրության բիթերն ուղղակի հասցեագրման ժամանակ`
01` բանկ 1 (080h-0FFh),
00` բանկ 0 (000h-07Fh),
11` բանկ 3 (180h-1FFh), եթե կան,
10` բանկ 2 (100h-17Fh), եթե կան:
Բիթ 4(-TO). WDT հերթապահ թայմերի գերլցման հայտանիշը: 1` POR` սնման միացմանը կամ CLRWDT, SLEEP հրամանների կատարմանը հաջորդող զրոյացումից հետո, 0` WDT-ի գերլցումից հետո
Բիթ 3 (-PD). Սնման միացման հայտանիշը: 1` POR սնման միացմանը կամ CLRWDT հրամանի կատարմանը հաջորդող զրոյացումից հետո 0- SLEEP հրամանի կատարումից հետո:
Բիթ 2 Z. Զրոյական արդյունքի հայտանիշը:
1` գործողության կատարման զրոյական արդյունք,
0` գործողության կատարման ոչ զրոյական արդյունք:
Բիթ 1(DC). Կրտսեր կիսաբայթի փոխանցում-պարտքի հայտանիշը(ADDWF, ADDLW, SUBWF, SUBLW հրամանների համար): 1` փոխանցում է եղել կրտսեր կիսաբայթի ավագ կարգից, 0` կրտսեր կիսաբայթի ավագ կարգից փոխանցում չի եղել:
Բիթ 0(C). Ավագ կիսաբայթի փոխանցում-պարտքի հայտանիշը (ADDWF, ADDLW, SUBWF, SUBLW հրամանների համար): 1` փոխանցում է եղել ավագ կիսաբայթի ավագ կարգից, 0` ավագ կիսաբայթի ավագ կարգից փոխանցում չի եղել:
Դիտողություն. 1) Պարտքի դեպքում հայտանիշի վիճակը շրջված է:
2) Տեղաշարժի հրամանի կատարման ժամանակ C բիթը բեռնվում է տեղաշարժվող ռեգիստրի ավագ կամ կրտսեր բիթով:
3) –TO և _PD (3 և 4 բիթեր) հայտանիշների օգնությամբ կարելի է որոշել միկրոկոնտրոլերի զրոյացման պատճառը:
OPTION ռեգիստրի 5(TOCK) բիթը 1 սահմանելիս, RA4/TOCKI ելուստը արտաքին տակտի մուտք է:
Որպես ելք.
RA3-ը` 0, հաստատուն ռեզիստորային բեռներով տրիգերներ, RA4-ը` ԲԱ(բաց առհոսով) տրիգեր:
Որպես ելք աշխատելու համար TRISA ռեգիստրում պետք է գրառել 0:
Որպես մուտք.
TRISA ռեգիստրում 1-ի գրառումը հանգեցնում է մատույցի համապատասխան ելուստից ելքային տրիգերի անջատմանը:
RA4/TOCKI-ի մուտքում Շմիդտի տրիգեր է:
OPTION ռեգիստրի 7(RBPU) բիթը 1 սահմանելիս ձգող դիմադրիչները միանում են:
Որպես ելք աշխատելու համար TRISB ռեգիստրում պետք է գրառել 0, որպես մուտք աշխատելու համար` 1:
Բիթ 7(GIE). իրականացնում է ընդհատման գլոբալ թույլտըվություն: Այս բիթում 1 գրառելիս թույլատրված են բոլոր չքողարկված ընդհատումները, 0` արգելված են բոլոր ընդհատումները:
Բիթ 6(EEIE). իրականացնում է EEPROM գրառման ընդհատման թույլտվություն: Այս բիթում 1 գրառելիս` EEIE ընդհատման թույլտվություն, 0 գրառելիս` EEIE ընդհատման արգելք:
Բիթ 5(T0IE). իրականացնում է TMRO-ի գերլցման ընդհատման թույլտվություն: Այս բիթում 1 գրառելիս ընդհատումը թույլատրվում է, 0 գրառելիս` արգելված է:
Բիթ 4(INTE). իրականացնում է INT-ի արտաքին ընդհատման թույլտվություն: Այս բիթում 1 գրառելիս ընդհատումը թույլատրվում է, 0` ընդհատումն արգելվում է:
Բիթ 3(RBIE). իրականացնում է PORTA-ի RB7…RB4 մուտքերում ազդանշանի փոփոխության ընդհատման թույլտըվություն: Այս բիթում 1 գրառելիս ընդհատումը թույլատրվում է, 0 գրառելիս` արգելված է:
Բիթ 2(T0IF). TMRO-ի գերլցման ընդհատման հայտանիշը: Այս բիթում 1-ի առկայությունը վկայում է TMRO-ի գերլցման առկայությունը(հայտանիշը զրոյացվում է ծրագրով) 0-ինը`արտաքին ընդհատման բացակայությունը:
Բիթ 1(INTF). INT-ի արտաքին ընդհատման հայտանիշը: Այս բիթում 1-ի առկայությունը վկայում է RB0/INT ելուստի վրա արտաքին ընդհատման պայմանի իրականացման առկայությունը(հայտանիշը զրոյացվում է ծրագրով), 0` արտաքին ընդհատման բացակայությունը:
Բիթ 0(RBIF). PORTB-ի RB7… RB4 մուտքերից որևէ մեկում ազդանշանի մակարդակի փոփոխման հայտանիշը: Այս բիթում 1-ի առկայությունը վկայում է ազդանշանի մակարդակի փոփոխման առկայությունը PORTB-ի RB7… RB4 մուտքերից մեկում (զրոյացվում է ծրագրով), 0` RB7…RB4 մուտքերից ոչ մեկում ազդանշանի մակարդակի փոփոխության բացակայությունը:
ԿՈՆՖԻԳՈՒՐԱՑԻԱՅԻ սիմվոլները բերված են աղ. 4-ում(ոչ բոլոր սիմվոլներն են մատչելի կոնկրետ միկրոկոնտրոլերում):
5…13 բիթերը չեն գործում(ընթերցվում են 1)` 2007h հասցեն:
Բիթ 4(CP). ծրագրերի հիշողության պաշտպանման բիթը: Այս բիթում 1 գրառելիս պաշտպանությունը միացված է, 0 գրառելիս` անջատված:
Բիթ 3(-PWRTE). սնման աղբյուրի միացման –PWRTE թայմերի աշխատանքի թույլտվություն: Այս բիթում 1 գրառելիս սնման լարումը միացվում է առանց հապաղման, 0 գրառելիս` հապաղումով:
Բիթ 2(-WDTE). հերթապահ թայմերի աշխատանքի թույլտըվություն: Այս բիթում 1 գրառելիս WDT միացվում է, 0 գրառելիս` անջատվում:
1(FOSC1) և 0(FOSCO) բիթերի երկկարգ կոդը որոշում է WDT գեներատորի տիպն ու ռեժիմը(աղ. 5.):
Կոնֆիգուրացիայի բիթերը սահմանվում են KONFIG դիրեկտիվով:
PIC16F84A սնման աղբյուրի լարումից կախված գեներատորի ընդունելի տիպերը են բերված` աղ. 6–ում, իսկ ՄԿ ելուստների համարակալումը` նկ 1-ում:
ՄԿ հրամանների համակարգը ծրագրերի կազմման և իրականացման հիմքն է: ՄԿ տարբեր տիպերի հրամանների համակարգերի կազմերը ոչ մեծ տարբերություններով հիմնականում համընկնում են:
PIC ՄԿ հրամանները տրոհված են երեք խմբի.
-բայթորոշ, այսինքն` բայթերով աշխատող հրամաններ,
-բիթորոշ, այսինքն` բիթերով աշխատող հրամաններ,
-ղեկավարման` անցումներն ու վերադարձերն իրականացնող, պահակային(հերթապահ, հսկիչ) թայմերի 0-ացման և SLEEP ռեժիմի անցման հրամաններ:
Վերջին երկու հրամաններն օգտագործվում են նոր ՄԿ-ն առավել հնին համատեղելիս և գործածվում են հազվադեպ: Այսպիսով, մնում է 35 հրաման:
Հրամանները տրվում են աղյուսակներով, որոնցում հրամանի վերջում բերված տառերի նշանակությունը հետևյալն է.
f-ը` ռեգիստրի անվանումը,
d-ն` բայթերով գործողության արդյունքի գրառման տեղը,
b-ն` ռեգիստրի բիթի համարը,
k-ն` ծրագրողի կողմից տրված հաստատուն:
Եթե հրամանում(մնեմոնիկայում) առկա է Լ տառը(մեծատառ կամ փոքրատառ), ապա հրամանում մասնակցում է հաստատուն, W-ն` կուտակիչը, f-ը` որևէ ռեգիստր:
Հրամաններն ըստ գործածվող բիթերի ծավալի լինում են բայթորոշ(այսինքն` բայթերով աշխատող) և բիթորոշ(բիթերով աշխատող):
Բայթորոշ հրամաններն են.
AND-երկու ռեգիստրների պարունակությունների բիթ առ բիթ տրամաբանական բազմապատկում:
CLR-ռեգիստրի պարունակության 0-ացում:
COM-ռեգիստրի բոլոր բիթերի շրջում:
DEC-ռեգիստրի պարունակության դեկրեմենտ:
INC- ռեգիստրի պարունակության ինկրեմենտ:
IOR-երկու ռեգիստրների պարունակությունների բիթ առ բիթ տրամաբանական գումարում:
NOP-գործողության բացակայություն:
RLF-ռեգիստրի
պարունակության
շրջանային
տեղաշարժ ձախ:
RRF-ռեգիստրի պարունակության
շրջանային
տեղաշարժ աջ:
SUB- հանման
գործողություն:
XOR-երկու ռեգիստրների պարունակությունների բիթ առ բիթ գումարում ըստ մոդուլ երկուսի:
DECESZ - ռեգիստրի դեկրեմենտ` ստուգմամբ:
INCFSZ -ռեգիստրի ինկրեմենտ` ստուգմամբ:
Բիթորոշ հրամաններն են.
BCF - որոշ ռեգիստրի որոշ բիթի` 0-ի սահմանման հրաման:
BSF- որոշ ռեգիստրի որոշ բիթի` 1-ի սահմանման հրաման:
Այս հրամաններում B-ն նշանակում է բիթ, երկրորդ տառը բիթով գործողության հայտանիշ(նշան) է` C-ն` բիթում սահմանել 0, S-ը` սահմանել 1, F- ը` ռեգիստրի նշան:
Բացի այդ տարբերում են նաև ղեկավարման հրամաններ.
BTFSC-ըստ ռեգիստրի ընտրված բիթի արժեքի ճյուղավորման (բիթորոշ) հրաման:
BTFSS-ըստ ռեգիստրի ընտրված բիթի արժեքի ճյուղավորման (բիթորոշ) հրաման:
RET- վերադարձ` W –ում արժեքի գրառումով:
SWAP- ռեգիստրի կիսաբայթերի փոխանակում:
CALL - պայմանական անցում(սթեքի կիրառմամբ):
GOTO - անպայման անցում:
SLEEP – անցում էներգախնայման ռեժիմի:
RETURN – վերադարձ ենթածրագրից:
RETFIE - վերադարձ ընդհատումների մշակման ենթածրագրից:
Դիտարկենք միջին «ընտանիքի» PIC16F84A ՄԿ հրամանների համակարգը:
1. ADDWF f,d
Գումարել W և f ռեգիստրների պարունակությունները:
Եթե d=0, ապա արդյունքը պահպանվում է W ռեգիստրում, d=1, f-ում:
Օրինակ 1. ADDWF ABC,0:
Մինչև հրամանի կատարումը W=17H, ABC= C2H, կատարումից հետո W=D9H, ABC=C2H:
Օրինակ 2. անուղղակի հասցեագրում. ADDWF INDF,1: Մինչև հրամանի կատարումը W=17H, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 20H թիվը, կատարումից հետո W=H17, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 37H թիվը):
Հաշվելի անցման դեպքում PC հաշվիչի կրտսեր PCL բայթը (PC-ի 0…7 բիթերը) մատչելի է գրառման և ընթերցման համար, իսկ ավագ PCH բայթն այդ առումով անմատչելի է: Այդ բայթին առնչվող փոփոխություններն իրականացվում են լրացուցիչ(օժանդակ) PCLATH ռեգիստրի օգնությամբ:
Բացի այդ, հաշվելի անցման դեպքում կրտսեր բայթի գերլցման ժամանակ ավագ բայթի ինկրեմենտ տեղի չի ունենում: Անհրաժեշտ է հետևել, որ PCL-ի արժեքը չհատի տվյալների հիշողության սահմանը(256 բայթ), հակառակ դեպքում աշխատանքային կետը կանցնի պտույտների:
Օրինակ 3. հաշվելի անցում(PC հաշվիչի պարունակած հասցեի փոփոխություն որոշակի թվի չափով)` ADDWF PCL,1:
Մինչև հրամանի կատարումը W=10H, PCL=37H, C=x(կամայական վիճակ), կատարումից հետո PCL=47H, C=0:
Օրինակ 4. հաշվելի անցում` ADDWF PCL,1:
Մինչև հրամանի կատարումը` W=10H, PCL=F7H, PCH=08H, C=x, կատարումից հետո PCL=07H, PCH=08H, C=1:
Թե’ ուղղակի, թե’ անուղղակի հասցեագրման դեպքում ցիկլերի թիվը` 1, գործում են C, DC, Z հայտանիշները:
2. ANDWF f,d
W և f ռեգիստրների պարունակությունների տրամաբանական բազմապատկում:
Եթե d=0, արդյունքը պահպանվում է W ռեգիստրում, d=1` f-ում:
Օրինակ 1. ANDWF ABC,0:
Մինչև հրամանի կատարումը W=17H(00010111), ABC=C2H (11000010), կատարումից հետո W=02H(00000010) , ABC=C2H:
Օրինակ 2. ANDWF ABC,1:
Մինչև հրամանի կատարումը W=17H(00010111), ABC=C2H (11000010), կատարումից հետո W=17H, ABC=02 H(00000010):
Օրինակ 3. ANDWF ABC,0: Մինչև հրամանի կատարումը W=17H(00010111), ABC=C2H(11000010), կատարումից հետո W=02H(00000010), ABC=C2H:
Օրինակ 4. անուղղակի հասցեագրում. ANDWF INDF,1: Մինչև հրամանի կատարումը W=17H, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 5AH թիվը, կատարումից հետո ` W=17H, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 12H թիվը):
Ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
3. CLRF f
Մաքրել f ռեգիստրի պարունակությունը և սահմանել Z հայտանիշը:
Օրինակ 1. CLRF FLAG_ REG: Մինչև հրամանի կատարումը FLAG_ REG=5AH, կատարումից հետո FLAG_REG=00H, Z=1:
Օրինակ 2. Անուղղակի հասցեագրում. CLRF INDF:
Մինչև հրամանի կատարումը FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է AAH թիվը, կատարումից հետո FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 00H թիվը, Z=1:
Ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
4. CLRW
Մաքրել W ռեգիստրի պարունակությունը և սահմանել Z հայտանիշը:
Օրինակ. CLRW: Մինչև հրամանի կատարումը W=5AH, կատարումից հետո W=H00, Z=1:
Ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
5. COMF f, d
Շրջել f ռեգիստրի բոլոր բիթերը:
Եթե d=0, արդյունքը պահպանվում է W ռեգիստրում, d=1` f-ում:
Օրինակ 1. COMF REG_1,0: Մինչև հրամանի կատարումը REG_1=13H, կատարումից հետո REG_1=13H, W=ECH:
Օրինակ 2. COMF REG1,1: Մինչև հրամանի կատարումը REG_1=FFH, կատարումից հետո REG_1=00H, Z=1:
Օրինակ 3. անուղղակի հասցեագրում` COMF INDF,1: Մինչև հրամանի կատարումը FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է AAH թիվը, կատարումից հետո FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 55H թիվը, Z=1:
Ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
6. DECF f, d
Դեկրեմենտել f ռեգիստրի պարունակությունը:
Եթե d=0, արդյունքը պահպանվում է W ռեգիստրում, d=1` f- ում:
Օրինակ 1. DECF CNT,0: Մինչև հրամանի կատարումը CNT=10H, W=x(կամայական վիճակ), Z=0, կատարումից հետո CNT=10H, W=0FH, Z=1:
Օրինակ 2. DECF CNT,1: Մինչև հրամանի կատարումը CNT=01H, Z=0, կատարումից հետո CNT=00H, Z=1:
Օրինակ 3. Անուղղակի հասցեագրում. DECF INDF,1: Մինչև հրամանի կատարումը FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 01H թիվը), կատարումից հետո FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 00H թիվը, Z=1:
Ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
7. DECFSZ f, d
Դեկրեմենտել f ռեգիստրի պարունակությունը` արդյունքի ստուգմամբ: Եթե d=0, արդյունքը պահպանվում է W ռեգիստրում, d=1, արդյունքը պահպանվում է f ռեգիստրում:
Եթե արդյունքը հավասար չէ 0-ի, կատարվում է հաջորդ հրամանը, եթե հավասար է 0-ի` հաջորդ հրամանը չի կատարվում(հրամանը բաց է թողնվում) և նրա փոխարեն կատարվում է «վիրտուալ» NOP հրամանը, իսկ հրամանը կատարվում է 2 ցիկլով:
Օրինակ. STUG_1 DECFSZ CNT,1
GOTO` STUG_1
SHARUNAK_1 . . . . .
1-ին դեպք. մինչև հրամանի կատարումը CNT=01H, PC=հասցե STUG_1, հրամանի կատարումից հետո CNT=00H, PC=SHARUNAK_1-ի հասցեն:
2-րդ դեպք. մինչև հրամանի կատարումը CNT=02H, PC=հասցե STUG_1, հրամանի կատարումից հետո CNT=01H, PC=հասցե STUG_1 +1:
8. INCF f, d
Ինկրեմենտել f ռեգիստրի պարունակությունը:
Եթե d=0, արդյունքը պահպանվում է W ռեգիստրում, եթե d=1` f-ում:
Օրինակ 1. INCF CNT,0:
Մինչև հրամանի կատարումը CNT=10H, W=x, Z=0, կատարումից հետո CNT=10H, W=11H, Z=0:
Օրինակ 2. INCF CNT,1: Մինչև հրամանի կատարումը CNT=FFH, Z=0, կատարումից հետո CNT=00H, Z=1:
Անուղղակի հասցեագրում. INCF INDF,1: Մինչև հրամանի կատարումը FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է FFH թիվը, Z=0: Կատարումից հետո FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 00H թիվը, Z=1:
Ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
9. INCFSZ f, d
Ինկրեմենտել f ռեգիստրի պարունակությունը` արդյունքի ստուգմամբ:
Եթե d=0, արդյունքը պահպանվում է W ռեգիստրում, եթե d=1` f-ում:
Եթե արդյունքը հավասար չէ 0-ի, կատարվում է հաջորդ հրամանը, եթե հավասար է 0-ի` հաջորդ հրամանը չի կատարվում(հրամանը բաց է թողնվում) և դրա փոխարեն կատարվում է «վիրտուալ» NOP հրամանը, իսկ հրամանը կատարվում է 2 ցիկլով:
Օրինակ 1` STUG_2 INCFSZ CNT,1
GOTO STUG_2
SHARUNAK_2
1-ին դեպք. մինչև հրամանի կատարումը CNT=08H, PC= STUG_2-ի հասցե, հրամանի կատարումից հետո CNT=09H, PC=հասցե STUG_2 +1 հասցե:
2-րդ դեպք. մինչև հրամանի կատարումը CNT=FFH, հրամանի կատարումից հետո CNT=00H, PC=SHARUNAK_2-ի հասցե:
10. IORWF f,d
W և f ռեգիստրների պարունակության բիթ առ բիթ տրամաբանական գումարում: Եթե d=0, ապա արդյունքը պահպանվում է W-ում, եթե d=1` f-ում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
Օրինակ 1. մինչև հրամանի կատարումը W=91H, f=13H: IORWF f,0 հրամանի կատարումից հետո W=93H, f=13H, Z=0, IORWF f,1 հրամանի կատարումից հետո W=91H, f=93H, Z=0:
Օրինակ 2. մինչև հրամանի կատարումը W=00H, f=00H:
IORWF f,0 հրամանի կատարումից հետո f=00H, W=00H, Z=1, IORWF f,1 հրամանի կատարումից հետո W=00H, f=00H, Z=1:
Օրինակ 3. անուղղակի հասցեագրում: Մինչև հրամանի կատարումը W=17H, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 30H թիվը:
IORWF INDF,0 հրամանի կատարումից հետո FSR=C2H, W=37H, C2H հիշողության հասցեում պահված է 30H թիվը, Z=0:
IORWF INDF,1 հրամանի կատարումից հետո W=17H, FSR=C2H, C2H հասցեում պահված է 37H թիվը, Z=0:
11. MOVF f,d
f ռեգիստրի պարունակությունը ուղարկվում է հասցեատեր ռեգիստրին: Եթե d=0, ապա արդյունքը պահպանվում է W-ում, եթե d=1` f-ում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
Օրինակ 1. MOVF f,0: Մինչև հրամանի կատարումը f=C2H, W=00H, հրամանի կատարումից հետո W=C2H, f=C2H, Z=0:
Օրինակ 2. MOVF f,1: Մինչև հրամանի կատարումը f=43H: Հրամանի կատարումից հետո f=43H, W=43H, Z=0:
Օրինակ 3. MOVF f,1: Մինչև հրամանի կատարումը f=00H: Հրամանի կատարումից հետո f=00H, Z=1(օգտագործվում է ըստ 0-ի հավասարության հայտանիշի ռեգիստրի պարունակությունն ստուգելու նպատակով):
Օրինակ 4. անուղղակի հասցեագրում: MOVF INDF,1: Մինչև հրամանի կատարումը կուտակչի պարունակությունը W=17H, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 00H թիվը: Հրամանի կատարումից հետո` FSR=C2H, W=17H, C2H հասցեում պահված է 00H թիվը: Z=1:
12. MOVWF f
W ռեգիստրի պարունակությունը ուղարկվում է f ռեգիստրին: Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, հայտանիշները չեն գործում:
Օրինակ 1. MOVWF OPTION: Մինչև հրամանի կատարումը OPTION=FFH, W=4FH: Հրամանի կատարումից հետո` OPTION=4FH, W=4FH:
Օրինակ 2. անուղղակի հասցեագրում` MOVWF INDF: Մինչև հրամանի կատարումը W=17H, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 00H թիվը: Հրամանի կատարումից հետո W=17H, FSR=C2H, C2H հասցեում պահված է 17H թիվը:
13. MOVFW f
f ռեգիստրի պարունակությունը ուղարկվում է W ռեգիստրին: Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, հայտանիշները չեն գործում:
Օրինակ 1. MOVFW OPTION: Մինչև հրամանի կատարումը OPTION=FFH, W=4FH: Հրամանի կատարումից հետո` OPTION=4FH, W= FFH:
Օրինակ 2. անուղղակի հասցեագրում` MOVFW INDF: Մինչև հրամանի կատարումը W=17H, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 00H թիվը: Հրամանի կատարումից հետո W=00H, FSR=C2H, C2H հասցեում պահված է 00H թիվը:
14. NOP
Գործողության բացակայություն: Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, հայտանիշները` չեզոք:
Օրինակ. մինչև հրամանի կատարումը PC=հասցե:
NOP հրամանի կատարումից հետո PC)=հասցե+1:
15. RLF f,d
Կատարվում է f ռեգիստրի պարունակության ցիկլիկ տեղաշարժ ձախ(նկ. 2)` STATUS ռեգիստրի C բիթի մասնակցությամբ:
Եթե d=0, ապա արդյունքը պահպանվում է W-ում, եթե d=1` f-ում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում է C հայտանիշը:
Օրինակ 1. : Մինչև հրամանի կատարումը W=x, f=11100110, C=0:
RLF f,0 հրամանի կատարումից հետո W=11001100, f=11100110, C=1, իսկ RLF f,1 հրամանի կատարումից հետո W=x, f=11001100, C=1:
Օրինակ 2. անուղղակի հասցեագրում` RLF INDF,1: Մինչև հրամանի կատարումը W=00010111, C=1 FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 01110101 թիվը: Հրամանի կատարումից հետո` FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 11100101 թիվը, C=0:
RLF INDF,0 հրամանի կատարումից հետո` W=11100101, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 01110010 թիվը, C=0:
16. RRF f,d
Կատարվում է f ռեգիստրի պարունակության ցիկլիկ տեղաշարժ աջ(նկ. 3)` STATUS ռեգիստրի C բիթի մասնակցությամբ:
Եթե d=0, ապա արդյունքը պահպանվում է W-ում, եթե d=1` f-ում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում է C հայտանիշը:
Օրինակ 1. մինչև հրամանի կատարումը W=x, f=11100110, C=0:
RRF f,0 հրամանի կատարումից հետո W=01110011, f=11100110, C=0:
RRF f,1 հրամանի կատարումից հետո f=01110011, C=0:
Օրինակ 2. անուղղակի հասցեագրում: Մինչև հրամանի կատարումը FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 00111010 թիվը, C=1:
RRF INDF,1 հրամանի կատարումից հետո` FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 10011101 թիվը, C=0:
Օրինակ 3. անուղղակի հասցեագրում: Մինչև հրամանի կատարումը FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 00111001 թիվը, C=0:
RRF INDF,1 հրամանի կատարումից հետո FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 00011100 թիվը, C=1:
17. SUBWF f,d
f ռեգիստրի պարունակությունից հանվում է W-ի պարունակությունը:
Եթե d=0, ապա արդյունքը գրառվում W-ում, եթե d=1` f-ում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում են C, DC, Z հայտանիշները:
Օրինակ 1. SUBWF f,0: Մինչև հրամանի կատարումը f=03H, W=02H, C=x, Z=x: Հրամանի կատարումից հետո` W=01H, f=03H, C=1, Z=0(«+» արդյունք):
Օրինակ 2. SUBWF f,1: Մինչև հրամանի կատարումը W=02H, f=02H, C=x, Z=x, կատարումից հետո` W=02H, f=00H, C=1, Z=1 («0» արդյունք):
Օրինակ 3. SUBWF f,1: Մինչև հրամանի կատարումը W=02H, f=01H, C=x, Z=x, կատարումից հետո W=02H, f=FFH, C=0, Z=0 («-» արդյունք):
18. SWAPF f,d
f ռեգիստրի ավագ և կրտսեր կիսաբայթերը փոխանակել: Եթե d=0, ապա արդյունքը գրառվում է W-ում, d=1` f-ում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, հայտանիշները չեն գործում:
Օրինակ 1. SWAPF f,0: Մինչև հրամանի կատարումը W=x, f=A5H, կատարումից հետո W=5AH:
Օրինակ 2. SWAPF f,1: Մինչև հրամանի կատարումը f=A5H. կատարումից հետո f=5AH:
Օրինակ 3. անուղղակի հասցեագրում` SWAPF INDF,1: Մինչև հրամանի կատարումը FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 20H թիվը, հրամանի կատարումից հետո FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 02H թիվը:
19. XORWF f,d
Համեմատվում են W և f ռեգիստրների պարունակությունները (ստուգվում է «նույնությունը»):
W և f ռեգիստրների պարունակության բիթ առ բիթ «ԿԱՄ-ի ԲԱՑԱՌՈՒՄ»:
Եթե d=0, ապա արդյունքը գրառվում է W-ում, d=1` f-ում::
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
Օրինակ 1. XORWF f,0: Մինչև հրամանի կատարումը W=B5H, f=AFH, կատարումից հետո W=1AH, f=B5A:
Օրինակ 2. XORWF f,1: Մինչև հրամանի կատարումը W=AFH, f=B5H, կատարումից հետո f=AFH, f=1AH:
Օրինակ 3. անուղղակի հասցեագրում` XORWF INDF,1: Մինչև հրամանի կատարումը f=B5H, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է AFH թիվը, հրամանի կատարումից հետո` f=B5H, FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 1AH թիվը:
20. BCF f, b
f ռեգիստրի b բիթը սահմանել 0:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, հայտանիշները չեն գործում:
Օրինակ 1. BCF f,7: Մինչև հրամանի կատարումը f=C7H (11000111), կատարումից հետո` f=47H (01000111):
Օրինակ 2. անուղղակի հասցեագրում` BCF INDF,3: Մինչև հրամանի կատարումը FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 2FH(00101111) թիվը, կատարումից հետո` FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 27H(0010 0111) թիվը:
21. BSF f,b
f ռեգիստրի b բիթում սահմանել 1:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, հայտանիշները չեն գործում:
Օրինակ 1. BSF f,7: Մինչև հրամանի կատարումը f=0AH(00001010), կատարումից հետո f=8A(10001010):
Օրինակ 2. անուղղակի հասցեագրում` BSF INDF,3: Մինչև հրամանի կատարումը FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում պահված է 20H (00100000) թիվը, հրամանի կատարումից հետո` FSR=C2H, հիշողության C2H հասցեում գրառված է 28H(0010 1000) թիվը:
22. BTFSC f,b
Եթե f ռեգիստրի b բիթը 1 է(b=1), ապա կատարվում է հաջորդ հրամանը, եթե 0 է(b=0), ապա հաջորդ հրամանը չի կատարվում(բաց է թողնվում, նրա փոխարեն կատարվում է «վիրտուալ» NOP), իսկ հրամանը կատարվում է 2 ցիկլով:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1(2), հայտանիշները չեն գործում:
1-ին դեպք. մինչև հրամանի կատարումը REG_3=01101010, PC=STUG_3-ի հասցե, հրամանի կատարումից հետո PC=հասցե STUG_3 +1 հասցե:
2-րդ դեպք. մինչև հրամանի կատարումը REG_3=01100110, հրամանի կատարումից հետո, PC=SHARUNAK_3-ի հասցե:
23. BTFSS f,b
Եթե f ռեգիստրի b բիթը 0 է(b=0), ապա կատարվում է հաջորդ հրամանը, եթե 1 է(b=1), ապա հաջորդ հրամանը չի կատարվում (բաց է թողնվում, նրա փոխարեն կատարվում է վիրտուալ NOP հրամանը), իսկ հրամանը կատարվում է 2 ցիկլով:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1(2), հայտանիշը չի գործում:
1-ին դեպք. մինչև հրամանի կատարումը REG_3=01100110, PC=STUG_4-ի հասցե, հրամանի կատարումից հետո PC=հասցե STUG_4 +1 հասցե:
2-րդ դեպք. մինչև հրամանի կատարումը REG_3=01101010, հրամանի կատարումից հետո, PC=SHARUNAK_4-ի հասցե:
24. ADDLW k
W ռեգիստրի պարունակությունը գումարվում է 8-կարգանի k հաստատունին և արդյունքը գրառվում W ռեգիստրում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում են C, DC, Z հայտանիշները:
Օրինակ 1. մինչև հրամանի կատարումը W=10H:
ADDLW 15H հրամանի կատարումից հետո` W=25H:
Օրինակ 2. մինչև հրամանի կատարումը W=10H, f=37H(թիվը ռեգիստրի հասցեն է, ոչ թե պարունակությունը):
ADDLW f հրամանի կատարումից հետո` W=47H:
Օրինակ 3. ADDLW CONST: Մինչև հրամանի կատարումը f=0, գլխարկում` CONST EQU 37 գրառում, կատարումից հետո W=47H:
25. SUBLW k
W ռեգիստրի պարունակությունը հանվում է 8-կարգանի հաստատուն k-ից, այնուհետև արդյունքը պահվում է W ռեգիստրում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում են C,DC,Z հայտանիշները:
Օրինակ 1. մինչև հրամանի կատարումը W=01H, C=x, Z=x:
SUBLW 02H հրամանի կատարումից հետո` W =01H, C=1, Z=0 («+» արդյունք):
Օրինակ 2. մինչև հրամանի կատարումը W=03H, C=x, Z=x:
SUBLW 02H հրամանի կատարումից հետո` W =FFH, C=0, Z=0 («-» արդյունք):
Օրինակ 3. մինչև հրամանի կատարումը W=02H, C=x, Z=x:
SUBLW 02H հրամանի կատարումից հետո` W =00H, C=1, Z=1 («0» արդյունք):
Օրինակ 4. մինչև հրամանի կատարումը W=10H, f=37H(թիվը ռեգիստրի հասցեն է, ոչ թե պարունակությունը):
SUBLW f հրամանի կատարումից հետո` W=27H, C=1, Z=0:
26. MOVLW k
k հաստատունը փոխադրել W ռեգիստր: Չօգտագործված բիթերում սահմանվում է 0:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում են C,DC,Z հայտանիշները:
Օրինակ 1. մինչև հրամանի կատարումը W=x:
MOVLW 5AH հրամանի կատարումից հետո` W=5AH:
Օրինակ 2. մինչև հրամանի կատարումը W=x, f=37H(թիվը ռեգիստրի հասցեն է, ոչ թե պարունակությունը:
MOVLW f հրամանի կատարումից հետո` W=37H, Z=0:
Օրինակ 3. անուղղակի հասցեագրում: Մինչև ծրագրի կատարումը W=x, գլխարկում` CONST EQU 37H գրառում:
MOVLW CONST հրամանի կատարումից հետո` W=37H:
27. ANDLW k
Կատարվում է W ռեգիստրի պարունակության և 8-կարգանի k հաստատունի բիթ առ բիթ «ԵՎ»` տրամաբանական բազմապատկում: Արդյունքը պահվում է W ռեգիստրում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
Օրինակ 1. մինչև հրամանի կատարումը W=1010 0011:
ANDLW 5FH(01011111) հրամանի կատարումից հետո` W=00000011):
Օրինակ 2. մինչև հրամանի կատարումը W=A3H(10100011), f=37H(00111011)(թիվը ռեգիստրի հասցեն է, ոչ թե պարունակությունը):
ANDLW f հրամանի կատարումից հետո` W=23H:
Օրինակ 3. անուղղակի հասցեագրում: Մինչև ծրագրի կատարումը W=A3H, գլխարկում CONST EQU 37H գրառում:
ANDLW CONST հրամանի կատարումից հետո W=23H:
28. IORLW k
Կատարում է W ռեգիստրի պարունակության և 8-կարգանի k հաստատունի բիթ առ բիթ «ԿԱՄ»` տրամաբանական գումարում: Արդյունքը պահվում է W ռեգիստրում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
Օրինակ 1. մինչև հրամանի կատարումը W=9AH(10011010):
IORLW 35H հրամանի կատարումից հետո W=BFH(10111111), Z=0:
Օրինակ 2. մինչև հրամանի կատարումը W=9AH(10011010), f=37H(00110111)(թիվը ռեգիստրի հասցեն է, ոչ թե պարունակությունը:
IORLW f հրամանի կատարումից հետո` W=9FH, Z=0:
Օրինակ 3. անուղղակի հասցեագրում: Մինչև հրամանի կատարումը W=9AH, «գլխարկում»` CONST EQU 37H գրառումը:
IORLW CONST հրամանի կատարումից հետո` W=9FH, Z=0:
Օրինակ 4. մինչև հրամանի կատարումը W=00H:
IORLW 00 հրամանի կատարումից հետո` W=00H, Z=1:
29. XORLW k
Կատարում է W ռեգիստրի պարունակության և 8-կարգանի հաստատուն k-ի բիթ առ բիթ «ԿԱՄ-ի ԲԱՑԱՌՈՒՄ»` գումարում ըստ մոդուլ երկուսի: Արդյունքը պահվում է W ռեգիստրում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1, գործում է Z հայտանիշը:
Օրինակ 1. մինչև հրամանի կատարումը f=B5H (10110101):
IORLW AFH(101011111), հրամանի կատարումից հետո f=1AH (00011010), Z=0:
Օրինակ 2. մինչև հրամանի կատարումը f=AFH(101011111), f=37H(00110111) (թիվը ռեգիստրի հասցեն է, ոչ թե պարունակությունը):
XORLW f հրամանի կատարումից հետո f=18H(00011000), Z=0:
Օրինակ 3. անուղղակի հասցեագրում: Մինչև հրամանի կատարումը f=AFH(101011111), «գլխարկում» CONST EQU 37H գրառում:
XORLW CONST հրամանի կատարումից հետո` f=18H, Z=0:
30. GOTO
Անպայման անցում: PC-ի 0…10 բիթերը բեռնվում են հրամանի 11 բիթերով, իսկ ավագ` 11, 12 կարգերը` PCLATH ռեգիստրից:
Օրինակ. GOTO HAP_1: Կատարելուց հետո PC=HAP_1-ի հասցե:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 2:
31.CALL
Պայմանական անցում: Սթեքի գագաթում(TOC) զետեղվում է հաջորդ հրամանի (PC)+1 հասցեն: PC-ի 0…10 բիթերը բեռնվում են հրամանի 11 բիթերով, իսկ ավագ` 11, 12 կարգերը` PCLATH ռեգիստրից:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 2:
Օրինակ 1. ANCUM_1 CALL HAP_5: Մինչև հրամանի կատարումը PC=ANCUM_1-ի հասցե, կատարումից հետո PC= HAP_5-ի հասցե, իսկ սթեքի գագաթը` TOS= ANCUM_1+1:
32. RETURN
Վերադարձ ենթածրագրից: Սթեքի գագաթի` TOS-ի պարունակությունը զետեղվում է հրամանների PC հաշվիչում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 2:
Օրինակ. RETURN: Կատարումից հետո PC=TOS:
33. RETLW k
Վերադարձ ենթածրագրից: W-ն բեռնվում է 8 կարգանի K հաստատունով: Սթեքի գագաթի` TOS-ի պարունակությունը զետեղվում է հրամանների PC հաշվիչում:
34. RETFIE
Վերադարձ ընդհատումների մշակման ենթածրագրից: Սթեքի գագաթի` TOS-ի պարունակությունը զետեղվում է հրամանների PC հաշվիչում: Իրականացվում է ընդհատումների նախնական թույլտվություն(INTCON ռեգիստրի 7-րդ բիթը` GIE-ն սահմանվում է 1):
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 2:
Օրինակ. RETFIE: Կատարումից հետո PC=TOS, GIE=1:
35. CLRWDT
WDT թայմերի և նախաբաժանիչի(եթե այն միացած է WDT-ին) զրոյացում: STATUS-ի -TO և -PD բիթերը սահմանվում են 1: Նախաբաժանիչի բաժանման գործակիցը(եթե այն միացած է WDT-ին), չի փոխվում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1:
Օրինակ. CLRWDT: Մինչև կատարումը WDT-ն և նախաբաժանիչը զրոյացած չեն, Kբաժ=128: Կատարումից հետո WDT-ն և նախաբաժանիչը զրոյացած են, Kբաժ=128, –TO=1 և -PD=1:
36. SLEEP
Անցում քնի ռեժիմի: Սնման աղբյուրի միացման -PD հայտանիշի զրոյացում, WDT-ի գերլցման –TO հայտանիշի սահմանում 1, ՄԿ-ի բերում SLEEP ռեժիմի և տակտային գեներատորի անջատում:
Մեքենայական ցիկլերի թիվը` 1:
37. OPTION
W ռեգիստրի պարունակությունը փոխադրել OPTION ռեգիստր:
38. TRIS
W ռեգիստրի պարունակությունը փոխադրել TRIS ռեգիստր:
Վերջին երկու հրամաններն աջակցում են PIC16C5x ընտանիքին` ծրագրի համատեղման նպատակով: OPTION-ը կարելի է կատարել ուղղակի կամ անուղղակի հասցեագրմամբ: Չի խորհուրդ չի տրվում PIC16C5x-ից տարբեր տիպի ՄԿ-ների նկատմամբ կիրառել:
Լրացում. EEPROM հիշողությունից տվյալների ընթերցումը և գրառումը նրանում(հրամանների ստանդարտ խմբեր)
ա. ընթերցումը: EEPROM հիշողության 02h հասցեի պարունակության ընթերցում և նրա փոխադրում ընդհանուր բնույթի Registr ռեգիստրում:
բ. գրառումը. Registr ռեգիստրի պարունակության գրառումը EEPROM հիշողության 02h հասցեում:
Բացի հրամաններից, ծրագրի տարրերից են դիրեկտիվները (MPASM մակրոասեմբլերի), որոնք ի տարբերություն հրամանների, ելքային կոդի մեջ չեն ներառվում(ելքային կոդը ասեմբլերացման արգասիքն է, կամ ծրագրիչն սպասարկող ծրագրի` HEX ֆայլի պարունակությունը): Դիրեկտիվը MPLAB ինտեգրված միջավայրի սահմանները չի լքում, այն հրամանների խումբ է և կարող է վերլուծվել հրամանների:
Եթե դիրեկտիվը գտնվում է ծրագրի աշխատանքային մասում, ապա այն աշխատում է այնպես, ինչպես կաշխատեր, եթե դիրեկտիվի փոխարեն ծրագրում գրված լիներ նրա վերլուծությունը: Մինչևդեռ, եթե դիրեկտիվը գտնվում է ծրագրի աշխատանքային մասից դուրս(մինչև ORG-ը), ապա այն հրամանների խմբի վերլուծվել չի կարող և դիտվում է որպես մի հրաման:
Ծրագրից դուրս զետեղված դիրեկտիվներն ունեն նախապատրաստական, իսկ ներսում եղածները` ձևավորման գործառույթ:
Ինչ վերաբերում է հրամաններին, մինչևև ORG-ը` («գլխարկում») զետեղված ոչ մի հրաման չի կարող կատարվել. կատարման ենթակա հրամանները պետք է գտնվեն միայն ծրագրի աշխատանքային մասում:
1. CBLOCK ԵՎ ENDC
Oգտագործվում է տվյալների հիշողության և հասցեների հիշողության մեջ մի քանի հաստատունների զետեղման համար:
Նախ նշվում է առաջին հաստատունի մեկնարկային հասցեն. մնացած հասցեները` ինկրեմենտվում են: Ցուցակն ավարտվում է ENDC դիրեկտիվով:
Օրինակ.
2. END
Ծրագրի ավարտը(բոլոր հրամանների վերջը)
3. EQU ԵՎ SET
Կոնստանտին շնորհում է անփոփոխ արժեք:
4. INCLUDE
Մեկնարկային լրացուցիչ ֆայլի գործարկում, միացում, միավորում, կցում:
Օրինակ.
#include p16f84a
Ֆայլի միավորում` հատուկ բնույթի ռեգիստրի նկարագրություններով:
4. __CONFIG
Ձևավորման(կոնֆիգուրացիայի) բիթերի սահմանում (ձևավորում): Տես ձևավորման սիմվոլների աղյուսակը:
5. CONSTANT
Անփոփոխ հաստատունի սահմանում:
Օրինակ.
constant cnt=255
6. VARIABLE
Հետագայում փոփոխելի խորհրդանշական հաստատունի սահմանում:
Օրինակ.
Variable temp=F0
constant cnt1= cnt2+ cnt3
7. ORG
Ծրագրի սկզբնական հասցեի սահմանում: ORG-ի բացակայության դեպքում ծրագիրն սկսվում է 0-ական հասցեից:
8. RADIX
Թվային համակարգը(սահմանվում է լռելյայն). hex` 16-ական, dec` 10-ական, oct` 8-ական: Օրինակ`
Radix dec ; լռելյայնսահմանվում է 10-ական համակարգը:
Ընդհանրապես, ծրագրում թվային համակարգը նշվում է թվից առաջ` H25, B10001101 և այլն(աղ. 7):
3. ԾՐԱԳԻՐԸ, ՆՐԱ ԿԱԶՄՄԱՆ ՈՒ ԳՐԱՌՄԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ
Դիսկրետ տարրերով սարքավորումների կառուցման ժամանակ նախագծողը գործ ունի միայն մեքենայական կոդերի հետ, որը բավականաչափ դժվար է և աշխատատար, սարքավորումներն ստացվում են էներգունակ, մեծածավալ և նրանց մշակման ու պատրաստման համար ծախսվում է շատ ուժ, ժամանակ և բազմաթիվ ինտեգրալ սխեմաներ: PIC-երի վրա կառուցված սարքեր ստեղծելիս նախագծողը գործ ունի ոչ թե մեքենայական կոդերի, այլ ծրագրավորման ունիվերսալ ասեմբլեր(ASSAMBLER) լեզվի հետ, որի հրամանների օգնությամբ խնդիրները լուծվում են շատ ավելի հեշտ և արդյունավետորեն, սարքավորումները դառնում են պարզ, ամփոփ, ոչ էներգատար և էժան:
Բնականաբար, նախքան ծրագիրը գրելը, անհրաժեշտ է հստակ գիտենալ ստեղծվող սարքի կառուցման սկզբունքը և սկզբունքային սխեման, քանի որ ծրագիրը գրվում է կոնկրետ սարքի համար:
3.1. ԾՐԱԳՐԻ ԿԱԶՄՈՒՄԸ
Ծրագրողը պետք է գերազանց իմանա հրամանների համակարգը, տիրապետի ռեգիստրների տեղաբաշխմանը և ՄԿ-ի ճարտարապետությանը:
Ծրագրումն իրագործվում է հետևյալ փուլերով.
ա). Որոշել, վերլուծել խնդիրը և կազմել նրա լուծման ալգորիթմը:
բ). Կազմել խնդրի լուծման կառուցվածքային սխեման:
գ). Կազմել ծրագրի տեքստը ծրագրման պահանջվող լեզվով:
դ). Գործարկել, կարգավորել և կարգաբերել ծրագիրը:
ե). Փաստագրել ծրագիրը:
Ծրագիրն ըստ նրա իրականացման հերթականության լինում է հաջորդական և ճյուղավորված:
ա) Հաջորդական ծրագիր
Հաջորդական է կոչվում այն ծրագիրը, որը կատարվում է սկզբից մինչև վերջ հաջորդաբար, այն է` յուրաքանչյուր հրամանը կատարելուց հետո ՄԿ-ն անցնում է անմիջապես հաջորդ հրամանի կատարմանը:
Հաջորդական ծրագրի օրինակ է երեք գումարելիների գումարման խնդիրը(նկ.). ենթադրենք 1-ին, 2-րդ և 3-րդ գումարելիները պահպանվում են R1, R2 և R3 ռեգիստրներում: Պահանջվում է որոշել դրանց գումարը և արդյունքը զետեղել հիշողության R1 ռեգիստրում:
1-ին հրամանով R1 ռեգիստրի պարունակությունը փոխադրվում է կուտակիչ: 2-րդով R2 ռեգիստրի պարունակությունը գումարվում է կուտակչի պարունակությանը և արդյունքը պահպանվում կուտակչում: 3-րդ հրամանով կուտակչի և R3 ռեգիստրի պարունակությունները գումարվում են, արդյունքը պահպանվում է կուտակչում:
4-րդ հրամանով կուտակչի պարունակությունը փոխադրվում է R1 ռեգիստր:
5-րդ հրամանով ծրագրի կատարումն ավարտվում է:
բ) ճյուղավորված(զուգահեռ) ծրագիր
ճյուղավորված Է կոչվում այն ծրագիրը, որը կարող է ընթանալ մեկից ավելի ուղիներով, ընդ որում` այս դեպքում ենթադրվում է որոշակի պայմանի ստուգում:
Ճյուղավորված ծրագրի օրինակ է երկու թվերի համեմատման խնդիրը(նկ. 5). տրված R1 և R2 ռեգիստրներում պահված թվերից պետք է ընտրել մեծը և այն զետեղել R1 ռեգիստրում:
Լուծման կառուցվածքային սխեման բերված է նկ. 3.5.2.-ում:
1-ին հրամանով R1 ռեգիստրի պարունակությունը փոխադրվում է կուտակիչ: 2-րդով R2 ռեգիստրի պարունակությունը համեմատվում է կուտակչի պարունակության հետ:
Եթե կուտակչի պարունակությունը մեծ է R2-ի պարունակությունից, ապա հաջորդ հրամանով կուտակչի պարունակությունը գրառվում է R1-ում: Հաջորդ հրամանով ծրագրի կատարումն ավարտվում է:
Եթե կուտակչի պարունակությունը փոքր է, քան R2-ինը, ապա վերջինիս պարունակությունը փոխադրվում է R1(կուտակչի օգնությամբ): Հաջորդ հրամանով ծրագրի կատարումն ավարտվում է:
3.2. ԾՐԱԳՐԻ ԳՐԱՌՄԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ
Ծրագրի գրառումն իրականացվում է որոշ կանոնների պահպանմամբ: Նախ, այն ամենն, ինչ գտնվում է կետ ստորակետից աջ, ասեմբլերը(ճիշտ կլիներ` ասամբլերը) անտեսում է:
Ծրագրի ակտիվ մասից վեր, սովորաբար, տեղադրվում է ընդհանուր բացատրական ինֆորմացիա բուն ծրագրի և այն սարքի մասին, որին սպասարկում է ծրագիրը: Այս ինֆորմացիան կարող է շարադրվել ազատ ձևով: Նույնը վերաբերում է նաև բացատրություններին:
Ծրագրի ակտիվ մասը տրոհված է սկզբնամասի («գլխարկի») և աշխատանքային մասի: Դրանք տրոհված են երեք սյուների. առաջին սյունը(ձախից) պետք է սկսվի ձախ եզրային դիրքից: Երկրորդ և երրորդ սյուները ոչ մի տողում չպետք է ծածկեն առաջին սյանը կամ միմյանց, ընդ որում` միջսյունային հեռավորությունը պետք է լինի ոչ պակաս, քան 1 ընդմեջ(space), սակայն հանձնարարելի է 12 ընդմեջը:
Երրորդ սյունից 12 ընդմեջ աջ սկսվում է մեկնաբանություններին հատկացված մասը:
«Գլխարկի» 1-ին(ձախ) սյունում զետեղվում են ռեգիստրների, ինչպես նաև հատուկ բնույթի ռեգիստրների բիթերի անվանումները, ընդ որում` որոշվում է ռեգիստրների հասցեն, իսկ ռեգիստրների բիթերի` համարը: Համարը կարելի է փոխարինել որևէ անվանումով(սովորաբար` ստանդարտ անվանումով): Երկրորդ սյունում գրառվում են դիրեկտիվները, երրորդում` ռեգիստրներին շնորհված հասցեները և հատուկ բնույթի ռեգիստրների բիթերի անվանումներին համապատասխան բիթերի համարները:
«Գլխարկում» ռեգիստրների հասցեները հարկ է նշել 16-ական համակարգով, իսկ մնացած մասում` կարելի է նաև 10-ականով:
Այժմ` հանգամանորեն. «Գլխարկի» ակտիվ մասն սկսվում է LIST և _CONFIG դիրեկտիվներով: Առաջինը MPLAB-ին ցույց է տալիս, թե ֆայլերի գրադարանից հատկապես ո՞ր ֆայլն է պետք ընտրել(մեր դեպքում`PIC16F84A), իսկ երկրորդ դիրեկտիվի օգնությամբ հաստատվում են կոնֆիգուրացիայի բիթերի արժեքները:
Կոնֆիգուրացիայի բիթերը 5-ն են, այդ պատճառով օրինակ 16-ական 03FF5h թվի հինգ կարգերից ակտիվ են(որոնք կարելի է փոխել) միայն վերջին երկուսը, իսկ առաջին երեքը` միշտ 03F:
16-ական F5 թվին համապատասխանում է 2-ական`
1111 0101 թիվը(.245), որը նշանակում է` ընտրում ենք PIC-ի տակտային գեներատորի ռեժիմը` XT ստանդարտ կվարցային գեներատոր, միացնում ենք WDT հերթապահ թայմերը և սնման միացման PWRT թայմերը, անջատում ենք ծրագրային հիշողության և EEPROM տվյալների հիշողության պաշտպանության բիթը: Ինչ վերաբերում է PWRT-ին, ապա այն նախատեսված է սնման լարման դանդաղ աճի դեպքում PIC-ի ապահովության նպատակով, սակայն այդ արագությունը գործնականում միշտ այնքան մեծ է, որ PWRT-ի ծառայությունը չի պահանջվում:
Այնուհետև որոշում ենք հատուկ և ընդհանուր բնույթի ռեգիստրները:
Նախ գրառվում են հատուկ բնույթի այն ռեգիստրները, որոնք ծրագրում գործածվելու են: Պարզագույն դեպքում կարելի է ուղղակի «գրառել» հատուկ բնույթի բոլոր ռեգիստրները, իսկ ծրագիրը մշակելուց հետո, ավելորդները` հեռացնել(կարելի է և թողնել, դրանք վնաս չեն պատճառի):
Ընդհանուր բնույթի ռեգիստրների խնդիրը ճիշտ կլինի լուծել հետևյալ կերպ. նախ կազմել ամբողջ ծրագիրը` կամայականորեն անվանելով ընդհանուր բնույթի անհրաժեշտ ռեգիստրները և նոր միայն դրանք գրանցել «գլխարկում»:
Դիտողություն.- ռեգիստրների անվանումները աշխատանքային ծրագրի տեքստում հարկ է գրառել տառացիորեն նույն կերպ, ինչ` «գլխարկում»: Հանգունորեն, ենթածրագրերի(նիշերի) անվանումներն անցման հրամաններում պետք է տառացիորեն համընկնեն ենթածրագրերի(նիշերի) անվանումներին:
«Գլխարկի» վերջում զետեղվում է ORG դիրեկտիվը, որը որոշում է ծրագրի այն կետը(PC-ում գրառվելիք հասցեն), որտեղից պետք է սկսվի ծրագրի կատարումը: Մեծ մասամբ այն սկսվում է 0 հասցեից և գործածվում է org 0 դիրեկտիվը: Այնուհետև հաջորդում է goto START հրամանը, որի շնորհիվ իրագործվում է START ենթածրագիրը:
Ծրագրի աշխատանքային մասի առաջին սյունակում զետեղվում են ենթածրագրերի և նիշերի անվանումները, երկրորդում` հրամանների անվանումները, երրորդում` այն ռեգիստրների անվանումները, որոնց դիմում են հրամանները, այդ թվում` այդ ռեգիստրների բիթերի և գործողությունների արդյունքի պահպանման տեղի նշմամբ: Բացի այդ, երրորդ սյունակում նշվում են հաստատունների արժեքները:
Ծրագրի վերջում պարտադիր պետք է զետեղվի END դիրեկտիվը:
Որոշ դեպքերում բայթ-կողմնորոշված հրամաններում գործողության արդյունքի գրառման ռեգիստրը որոշող d տառի 0 կամ 1 արժեքները հարմար է փոխարինել համապատասխան ռեգիստրի անվանմամբ: Օրինակ` Sec ռեգիստրի դեկրեմենտի decf Sec,1- հրամանի փոխարեն` decf Sec,F:
Այս դեպքում «գլխարկում» հարկ է նշել
F equ 1,
այն է` ծրագրի տեքստում հանդիպող F-ը ընթերցել(հասկանալ) 1:
Հանգունորեն,
W equ 1
գրառումը` W-ն ընթերցել 0(F-ը կամ W-ն կարող են գրվել մեծատառ կամ փոքրատառ):
Հաճախ, ռեգիստրի այս կամ այն բիթը նշանակվում է ընդունված(ստանդարտ) անվանմամբ: Օրինակ, բանկերը փոխանջատող STATUS ռեգիստրի 5-րդ բիթը նշանակվում է RP0. «5-րդ բիթը սահմանել 1» հրամանը գրվում է bsf Status,RP0` bsf Status,5-ի փոխարեն:
Իհարկե, այս դեպքում «գլխարկում» հարկ է նշել`
RP0 equ 5:
Հանգունորեն, կարելի է կամայական անվանում տալ որևէ հաստատունի:
Վիճակի հայտանիշերը, տեղեկություն են պարունակում գործողության արդյունքի՝ 0-ի հավասարության, զուգության կամ կենտության, դրական կամ բացասական արդյունքի, փոխանցման առկայության կամ բացակայության և այլնի վերաբերյալ:
Վիճակի հայտանիշերը հիմնականում գտնվում են STATUS ռեգիստրում: Բացի այդ, հայտանիշներ են EECONI ռեգիստրի EEIF, WRERR և INTCON ռեգիստրի TOIF, INTF, RBIF հայտանիշները:
Այն դեպքում, երբ անհրաժեշտ է անցնել ոչ հերթական հրամանի կատարմանը, հրամանի հետ միևնույն տողում, ծրագրի տեքստի` իրեն հատկացված տեղում զետեղվում է լատինական տառերի իմաստալից կամ անիմաստ խումբ, որը կոչվում է նիշ:
Սկզբունքորեն ենթածրագրերի անվանումների և նիշերի միջև տարբերություն չկա, միայն թե ենթածրագրի անվանումը ցույց է տալիս նրա առաջին հրամանը, մինչդեռ նիշը չի կարող ցույց տալ ենթածրագրի առաջին հրամանը:
Օրինակ: Մուլտիվիբրատորի ծրագրի մշակումը
Կազմենք 2,5 կՀց հաճախությամբ իմպուլսների հաջորդականություն(տեսքը` «մեանդր») ձևավորող մուլտիվիբրատորի ծրագիրը:
Իմպուլսների ձևավորումն իրականացվում է ըստ հետևյալ գաղափարի. մատույցներից մեկի որևէ ելուստին(որին շնորհված է ելքի կարգավիճակ) սահմանում ենք 1 և կիսապարբերությանը հավասար ժամանակի(200 մկվ) ընթացքում անընդհատ կրկնում հրամանների որոշ խմբի կատարումը: Այնուհետև, նույն ելուստին սահմանում ենք 0, կրկնում նույնը` և այսպես շարունակ:
Որպեսզի հրամանների խմբի կատարման կրկնության ժամանակը հավասար լինի իմպուլսի տևողությանը (կիսապարբերությանը), ընդհանուր բնույթի մի ռեգիստրում գրառում ենք որոշ թիվ և դեկրեմենտում դրա պարունակությունը` յուրաքանչյուր անգամ ստուգելով այն ըստ 0-ի հավասարության (Z) հայտանիշի: Քանի դեռ դեկրեմենտի արդյունքը 0 չէ, հրամանների խմբի կատարումը կրկնվում է, 0-ի հավասարվելուն պես` աշխատանքային կետն անցնում է մյուս կիսապարբերության ձևավորմանը և այսպես շարունակ:
Ստորև բերված է 2,5 կՀց հաճախությամբ(400 մկվ պարբերությամբ) իմպուլսների հաջորդականություն ձևավորող մուլտիվիբրատորի ծրագիրը:
Ծրագրի «գլխարկում» նշված է PIC-ի տիպը (PIC16F84A) և կոնֆիգուրացիայի բիթերի արժեքները:
Կոնֆիգուրացիայի բիթերը մեր օրինակում կազմում են 03FF5h թիվը, որը նշանակում է` CP-ի պաշտպանության բիթն անջատված է, հերթապահ WDT թայմերը միացված է, կվարցային գեներատորը (օգտագործվում է 4 ՄՀց–անոց կվարց) աշխատում է ստանդարտ գեներատորի XT ռեժիմում: Թե’ PIC-ի տիպը, թե’ կոնֆիգուրացիայի սահմանված բիթերը (ինչպես նաև հատուկ և ընդհանուր բնույթի ռեգիստրների զետեղումը, ծրագրի կատարման սկզբի թույլտվությունը և ծրագրի վերջի նշիչը ներմուծվում են ծրագրի մեջ դիրեկտիվներով որոնք չպետք է շփոթել հրամանների հետ):
Այնուհետև, ծրագրի «գլխարկում» գրանցվում են հատուկ բնույթի ռեգիստրները:
Ձևավորված իմպուլսների հաջորդականությունը արտածենք B մատույցի 0 ելուստով: Դա նշանակում է, որ պետք է գրանցել PortB, հետևաբար նաև` TrisB ռեգիստրը: Վերջինս գտնվում է 1 բանկում, ուստի բանկից բանկ անցնելու համար անհրաժեշտ է նաև գրանցել Status ռեգիստրը:
Այսպիսով, գրանցվում են հատուկ բնույթի այն ռեգիստրները, որոնց դիմելու է ծրագիրը:
Ապա գրանցում ենք ընդհանուր բնույթի ռեգիստրների հասցեները:
Կիսապարբերությունը ձևավորելու համար անհրաժեշտ է 200 մկվ հապաղում: Այսպիսի հապաղում ապահովելու համար բավարար է ընդհանուր բնույթի մեկ ռեգիստրի ծավալը(255, որը համապատասխանում է 255 ցիկլի կամ 255 մկվ-ի): Այս ռեգիստրը մասնակցում է թե’ 0 և թե’ 1 մակարդակների կիսապարբերության ձևավորման պրոցեսներին: Անվանենք այդ ռեգիստրը KP և equ դիրեկտիվով օպերատիվ հիշողության տիրույթում նրան շնորհենք 0Ch հասցեն:
«Գլխարկի» վերջում զետեղված է դիրեկտիվ(org 0), որը որոշում է, թե ծրագրային հիշողության ո՞ր հասցեից սկսվի ծրագրի կատարումը և ծրագրի սկզբին անցման հրամանը(սովորաբար` goto Start): Քանի որ goto Start հրամանը գտնվում է org 0 դիրեկտիվից անմիջապես հետո (goto Start հրամանի հասցեն ծրագրի հիշողությունում զրոյական է` 00h), ապա ծրագրի իրագործումն սկսվում է հենց այդ հրամանից:
Goto Start հրամանի աշխատելուց հետո(այն գտնվում է ծրագրի «գլխարկի» վերջում) տեղի է ունենում անցում ծրագրի աշխատանքային մասի առաջին հրամանին(հրամանների PC հաշվիչի հասցեն 01h է): Այն նշված է Start բառով, որը կարելի է համարել ենթածրագրի ստանդարտ անվանում:
Այժմ հետևենք ծրագրին. ելուստներին ելքերի կարգավիճակ շնորհելու համար նախատեսված TrisB ռեգիստրը գտնվում է 1-ին բանկում, ուստի տեղափոխվում ենք 1 բանկ, որի համար Status ռեգիստրի 5-րդ բիթում bsf Status, 5 հրամանով սահմանում ենք 1: RB1…RB7 ելուստների կարգավիճակը(ելք, թե մուտք) մեզ չի հետաքրքրում(նրանք չեն գործում), ուստի TrisB ռեգիստրի բոլոր բիթերը սահմանում ենք 0(B մատույցի բոլոր ելուստներն աշխատում են որպես ելքեր): Քանի որ հաստատունի անմիջական գրառումը որևէ ռեգիստրում հնարավոր չէ, ապա զրոյի փոխադրումը TrisB ռեգիստր կատարվում է կուտակչի(W ռեգիստրի) միջոցով.
movlw,0
movwf TrisB:
Այս դեպքում գործում են բայթորոշ հրամանները:
Նույնը(TrisB ռեգիստրի զրոյական բիթի զրոյացումը) կարելի է կատարել այլ եղանակով` օգտագործելով BCF բիթորոշ հրամանը.
bcf TrisB,0:
Այս դեպքում 0 է սահմանվում TrisB ռեգիստրի ոչ թե բոլոր բիթերում, այլ միայն 0 համարը կրող բիթում: Գործնականում ավելի հաճախ օգտագործվում է առաջին տարբերակը:
Քանի որ հետագա գործողությունները կատարվելու են զրոյական բանկում, ապա վերադառնում ենք 0-ական բանկ` bcf Status,5 հրամանով: Նույնը (TrisB ռեգիստրի զրոյական բիթի զրոյացումը) կարելի է կատարել այլ եղանակով` օգտագործելով BCF բիթ-կողմնորոշված հրամանը.
bcf TrisB,0:
Վերը նշված բոլոր գործողությունները կարելի է համարել նախապատրաստական, և Start ենթածրագիրը սովորաբար սկսվում է հենց այս գործողություններից:
Այժմ` ընդհանուր բնույթի ռեգիստրում գրառվող հաստատունի մասին:
RB0 ելուստին 0 սահմանելուց առաջ որոշենք, թե ի՞նչ թիվ գրառենք KP ռեգիստրում, որպեսզի կիսապարբերության մեծությունն ստանանք 200 մկվ:
Որոշենք RB0 ելուստին զրոյի պահպանման t0 ժամանակը ձևավորող հաստատունը: Քանի որ օգտագործվում է 4մՀց հաճախության կվարց, ապա մեկ մեքենայական ցիկլի տևողությունը հավասար է 1 մկվ-ի: Այսպիսով, RB0 ելուստին 0 սահմանելուց հետո մինչև նրա 1-ով փոխարինելը ներառյալ` պետք է անցնի 200 մեքենայական ցիկլ:
RB0 ելքում 0-ի սահմանման ավարտից սկսած մինչև 1-սահմանման հրամանը ներառյալ, մեքենայական ցիկլերի թիվը(t0 ժամանակը) կորոշվի հետևյալ կերպ(տե’ս ծրագիրը).
որտեղից t0=65: Եթե t0-ն ամբողջ չստացվեր, ապա ծրագրի համապատասխան մասում nop-երի ավելացմամբ կճշգրտեինք կիսապարբերության արժեքը:
Այնուհետև, 1 կիսապարբերության ձևավորման համար KP ռեգիստրում անհրաժեշտ է ներածել նոր հաստատուն: Այս դեպքում կիսապարբերությունը ներառում է bsf PortB,0 հրամանից մինչև goto Start, ապա նրանից մինչև bcf PortB,0 հրամանի կատարման տևողությունը ներառյալ:
Հանգունորեն, հաշվենք այս` t1 հաստատունի արժեքը.
0 և 1 մակարդակների հապաղման ժամանակները ձևավորող հաստատուններն ունեն տարբեր արժեքներ, որը բացատրվում է տարբեր մակարդակների կիսապարբերությունները ձևավորող հրամանների տարբեր քանակով(տարբեր մեքենայական ցիկլերի քանակով):
1 մակարդակի կիսապարբերության ժամանակը ձևավորում է Mak1, իսկ 0 մակարդակինը` Mak0 ԵԾ, իսկ բուն ցիկլերի սկիզբները նշված են համապատասխանաբար` Pause1 և Pause2 նիշերով:
Paus1 ենթածրագրի goto Mak1 հրամանը կարող է նաև չլինել, քանի որ առաց այդ հրամանի էլ ծրագրի աշխատանքային կետը կանցնի հաջորդ հրամանին:
